Fćrsluflokkur: Kjaramál

Lýđskrum

Samningurinn um Evrópskt efnahagssvćđi [ESS] eđa upptaka regluverks [laga og reglna: frjáls flćđis og samtvinnunar m.a.] einokunarbandalags gömlu nýlenduveldanna og einrćđisherranna [ESB] hefur fyrir löngu gert ný-ađli ESB leyft ađ beita okkur efnahagsţvingum [í formi afarkosta í lánafyrirgreiđslum t.d.].

Stjórnarskrá ný-ađals jafnađarmanna [til hćgri og vinstri] Evrópu [Lissabon samningurinn] felur í sér sjónarmiđ jafnađarmanna um ađ fjöldi kjósenda á bakviđ sérhvern lagasmiđ: ţingmann löggjafarvalds Evrópu ráđi. Ekki tekjurnar á ţví svćđi sem hann er fulltrúi fyrir.

Undantekning [Gulrót] í dag er ekki undantekning á morgun samkvćmt markmiđum stjórnarskrár Evrópu. Halda ESB áróđursmeistararnir ađ viđ lýđurinn á Íslandi, sem hefur viđskiptavit og hámörkun arđsins okkur í hag ađ leiđarljósi, séum ASNAR.  

Núna ţegar Íslenska lýđnum er ađ vera ljós samtryggingarkerfi Íslenskra ESB ný-ađals Kandídata: stjórnmálamanna [mafía] ţá á ađ toppa ţađ međ ađ sýna okkur hvernig ţađ virkar hjá ný-ađlinum í ESB.

Lýđurinn á Íslandi verđur ađ bjarga sér sjálfur og segja upp ESS og regluverkinu, leita samstöđum međ ţeim ţjóđum sem eru í samkeppni viđ einokunarbandalag gömlu harđstjóranna. 

Viđ erum ríkur lýđur međ nóg ađ mat, drykk, og orku og húsnćđi, og fataefni. ASÍA, Afríka, S-Ameríka og N-Ameríka, Ástralía ásamt lýđ Evrópu,  eru okkur vinveittar, einu sinni viđ losnum undan efnahagsţvingunarvald ESS og öđlumst Fullveldi aftur.  Ţar sem magn innflutnings ţarfa er svo lítiđ ţá ná viđ miklu hagstćđara innkaupsverđi međ ađ sleppa milliliđum í Evrópu. Versla beint viđ framleiđslu ţjóđirnar.

Einnig međ ţví ađ leggja áherslu á hátekju framleiđslu til dreifingar í minna magni inn á marga hátekjumarkađi minnkum viđ áhćttuna og aukum virđisaukann innanland. Hátekjuvörur ţola tolla og hinir ný-ríku í heiminum setja ţađ yfirleitt ekki fyrir sig [snobb]. Auđveldara er fyrir lítinn ađila ađ fá utantekningar  frá tollum  fyrir lítiđ magn handa ţeim ríku: ţar sem veldur ekki röskun á stöđuleika ríkis kaupanda.


mbl.is Tekiđ verđi tillit til sérhagsmuna Íslands
Tilkynna um óviđeigandi tengingu viđ frétt

Baugur er ekki Bónus

Nú getur veriđ skynsamt ađ vanda til innkaupa ef tekjur eru lágar má sleppa ýmsum óţarfa sem forusta ASÍ telur nauđsynlega sjá hér neđar:

Líka sinna sumir betur ţeim sem minna mega sín, lćgsta verđkönnunni sýnir borgar ekki alltaf leiguna hjá látekjufólki.    Dćmin hér fyrir neđan eru úr Könnun ASÍ. T.d. hér getur veriđ sniđugt ađ leita eftir tilbođi á Spaghetti og kaupa mikiđ magn ef ţađ er í verslun langt frá heimilinu. Bensín er ekki gefiđ.

 

     Nettó Hverafold 
Vörur í körfu Magn í körfu Stykki /kg Karfa 
OS Brauđostur 26% (rauđur) kg 500 g 1.253627
Nýmjólk 1,5 l 2 stk 148296
SpagettiÓdýrasta kílóverđ 1 kg 299299
Smjör 500 gr. 1 stk 267267
Paprika rauđ, per kg 250 g 479120
Ungnautahakk 8-12% kg 500 g 713357
Tómatar í lausu, ódýrasta kílóverđ 400 g 299120
Gulrćtur, per kg 500 g 199100
OTA Solgryn HaframjölÓdýrasta kílóverđ 1 kg 380380
Hunt´s tomatoes paste - tómatpúrra 170 g 1 stk 100100
Ýsuflök frosin rođlaus kg. 1 kg 999999
Karfa samtals   3.665

 

     Krónan B Bíldshöfđa 
Vörur í körfu Magn í körfu Stykki /kg Karfa 
OS Brauđostur 26% (rauđur) kg 500 g 1.190595
Nýmjólk 1,5 l 2 stk 147294
SpagettiÓdýrasta kílóverđ 1 kg 258258
Smjör 500 gr. 1 stk 260260
Paprika rauđ, per kg 250 g 477119
Ungnautahakk 8-12% kg 500 g 898449
Tómatar í lausu, ódýrasta kílóverđ 400 g 326130
Gulrćtur, per kg 500 g 399200
OTA Solgryn HaframjölÓdýrasta kílóverđ 1 kg 400400
Hunt´s tomatoes paste - tómatpúrra 170 g 1 stk 135135
Ýsuflök frosin rođlaus kg. 1 kg 937937
Karfa samtals   3.777

 

     Bónus Hallveigarstíg 
Vörur í körfu Magn í körfu Stykki /kg Karfa 
OS Brauđostur 26% (rauđur) kg 500 g 1.190595
Nýmjólk 1,5 l 2 stk 146292
SpagettiÓdýrasta kílóverđ 1 kg 198198
Smjör 500 gr. 1 stk 259259
Paprika rauđ, per kg 250 g 476119
Ungnautahakk 8-12% kg 500 g 1.071536
Tómatar í lausu, ódýrasta kílóverđ 400 g 325130
Gulrćtur, per kg 500 g 358179
OTA Solgryn HaframjölÓdýrasta kílóverđ 1 kg 398398
Hunt´s tomatoes paste - tómatpúrra 170 g 1 stk 9898
Ýsuflök frosin rođlaus kg. 1 kg 1.0981.098
Karfa samtals   3.902

 

 

     Kaskó Vesturbergi 
Vörur í körfu Magn í körfu Stykki /kg Karfa 
OS Brauđostur 26% (rauđur) kg 500 g 1.253627
Nýmjólk 1,5 l 2 stk 148296
SpagettiÓdýrasta kílóverđ 1 kg 299299
Smjör 500 gr. 1 stk 265265
Paprika rauđ, per kg 250 g 457114
Ungnautahakk 8-12% kg 500 g 1.189595
Tómatar í lausu, ódýrasta kílóverđ 400 g 397159
Gulrćtur, per kg 500 g 397199
OTA Solgryn HaframjölÓdýrasta kílóverđ 1 kg 396396
Hunt´s tomatoes paste - tómatpúrra 170 g 1 stk 8787
Ýsuflök frosin rođlaus kg. 1 kg 989989
Karfa samtals   4.026

 

 


mbl.is Baugur í greiđslustöđvun
Tilkynna um óviđeigandi tengingu viđ frétt

Kreppufćđi

Nú getur veriđ skynsamt ađ vanda til innkaupa ef tekjur eru lágar má sleppa ýmsum óţarfa sem forusta ASÍ telur nauđsynlega sjá hér neđar:

Líka sinna sumir betur ţeim sem minna mega sín, lćgsta verđkönnunni sýnir borgar ekki alltaf leiguna hjá látekjufólki.    Dćmin hér fyrir neđan eru úr Könnun ASÍ. T.d. hér getur veriđ sniđugt ađ leita eftir tilbođi á Spaghetti og kaupa mikiđ magn ef ţađ er í verslun langt frá heimilinu. Bensín er ekki gefiđ.

 

     Nettó Hverafold 
Vörur í körfu Magn í körfu Stykki /kg Karfa 
OS Brauđostur 26% (rauđur) kg 500 g 1.253627
Nýmjólk 1,5 l 2 stk 148296
SpagettiÓdýrasta kílóverđ 1 kg 299299
Smjör 500 gr. 1 stk 267267
Paprika rauđ, per kg 250 g 479120
Ungnautahakk 8-12% kg 500 g 713357
Tómatar í lausu, ódýrasta kílóverđ 400 g 299120
Gulrćtur, per kg 500 g 199100
OTA Solgryn HaframjölÓdýrasta kílóverđ 1 kg 380380
Hunt´s tomatoes paste - tómatpúrra 170 g 1 stk 100100
Ýsuflök frosin rođlaus kg. 1 kg 999999
Karfa samtals   3.665

 

     Krónan B Bíldshöfđa 
Vörur í körfu Magn í körfu Stykki /kg Karfa 
OS Brauđostur 26% (rauđur) kg 500 g 1.190595
Nýmjólk 1,5 l 2 stk 147294
SpagettiÓdýrasta kílóverđ 1 kg 258258
Smjör 500 gr. 1 stk 260260
Paprika rauđ, per kg 250 g 477119
Ungnautahakk 8-12% kg 500 g 898449
Tómatar í lausu, ódýrasta kílóverđ 400 g 326130
Gulrćtur, per kg 500 g 399200
OTA Solgryn HaframjölÓdýrasta kílóverđ 1 kg 400400
Hunt´s tomatoes paste - tómatpúrra 170 g 1 stk 135135
Ýsuflök frosin rođlaus kg. 1 kg 937937
Karfa samtals   3.777

 

     Bónus Hallveigarstíg 
Vörur í körfu Magn í körfu Stykki /kg Karfa 
OS Brauđostur 26% (rauđur) kg 500 g 1.190595
Nýmjólk 1,5 l 2 stk 146292
SpagettiÓdýrasta kílóverđ 1 kg 198198
Smjör 500 gr. 1 stk 259259
Paprika rauđ, per kg 250 g 476119
Ungnautahakk 8-12% kg 500 g 1.071536
Tómatar í lausu, ódýrasta kílóverđ 400 g 325130
Gulrćtur, per kg 500 g 358179
OTA Solgryn HaframjölÓdýrasta kílóverđ 1 kg 398398
Hunt´s tomatoes paste - tómatpúrra 170 g 1 stk 9898
Ýsuflök frosin rođlaus kg. 1 kg 1.0981.098
Karfa samtals   3.902

 

 

     Kaskó Vesturbergi 
Vörur í körfu Magn í körfu Stykki /kg Karfa 
OS Brauđostur 26% (rauđur) kg 500 g 1.253627
Nýmjólk 1,5 l 2 stk 148296
SpagettiÓdýrasta kílóverđ 1 kg 299299
Smjör 500 gr. 1 stk 265265
Paprika rauđ, per kg 250 g 457114
Ungnautahakk 8-12% kg 500 g 1.189595
Tómatar í lausu, ódýrasta kílóverđ 400 g 397159
Gulrćtur, per kg 500 g 397199
OTA Solgryn HaframjölÓdýrasta kílóverđ 1 kg 396396
Hunt´s tomatoes paste - tómatpúrra 170 g 1 stk 8787
Ýsuflök frosin rođlaus kg. 1 kg 989989
Karfa samtals   4.026

 

 

 


mbl.is Ódýrast í Bónus
Tilkynna um óviđeigandi tengingu viđ frétt

Ţađ vaxa bananar

Ţađ vaxa Bananar í Hveragerđi og í eyrunum á ESB-nýađals kandídötunum. Kratar í borg og til sveita [Framsóknar úrvaliđ] hafa einokađ viđskiptaráđuneytiđ [Viđskiptamálaráđherra valdiđ hefur veriđ ţeirra] síđustu  áratugina frá upptöku regluverks ESB ţađ er ESS. Einnig réđ R-listinn hér međ markađsvćđingu fasteignamats og ofurhugmyndum ađ breyta Reykjavík í New York í bland međ lágvöru áherslum.   Davíđ Oddson nýkominn kominn í Seđlabankann og ESB-sinnar verđa  vitlausir.

Fátćktargildra ESB er ekkert annađ en liđur í ţví ađ meyra ţjóđina svo hún komi skríđandi á hnjánum og afhendi ESB ađlinum ţjóđarauđlindirnar, sem gerist sjálfkrafa viđ innlimun í ESB ţví stjórnaskrá Evrópu  [Lissabon samningurinn eins hún er kölluđ í áróđursherferđinni] ógildir öll ţjóđarákvćđi innlimađra ţjóđa [samfélaga]. Af hverju var grćđgi einkabankanna látinn bitna á öllum viđskipavinum ESB svo sem orkuveitu  Reykjavíkurborgar? OMX kauphöllin á Íslandi er hún ekki upphaf allrar grćđgi ţar sem hún er ađal loka seljandi allra skuldabréfa: Ríkis-einkafyrirtćkjabréfa og sveitarfélaga m.a.  Ađ mínu mati vissu reiknimeistarar Ţjóđverja og Frakka alltaf ađ ađilar myndu fara offari í skuldsetningu og ţeir gćtu hvenćr sem er hert ólina og komiđ okkur í greiđsluţrot.

USA-Evrópa-ASÍA verđur eftir nOw USA-ASÍA-Evrópa.   Einn gjaldmiđill í heiminum verđur Dollar nú sá mest notađ utan Evrópu í alţjóđa viđskiptum. Evran fellur hratt ef auđlinda forráđ ESB aukast ekki. 

ASÍA borđar mest sjávarfang af  of öllum ţjóđar blokkum. ESS er búiđ ađ vera og evran líka.

Ísland á ađ vera utan einokunar efnahagsbanalaga og nýta sér hlutleysi sitt, auđlindir og hnattstöđu, Dollar og netiđ til ađ verđa almennt hátekju ţjóđfélag međ lítin stjórnvaldskostnađ.

Skýr skil eiga ađ vera á milli ríkisfyrirtćkja [ţjónustu fyrirtćkja sem uppfylla ekki arđsemiskröfur međ tilliti til gćđa ţjónustunnar sem eigendurnir ţjóđin krefst] og einkafyrirtćkja [Sem eiga bara ađ stunda eina tegund sjálfstćđs rekstur og vera sem minnst, í ljósi samkeppni og sígildrar frjálshyggju].

Ísland fyrir ţá sem hugsa Íslenskt.


mbl.is „Ísland er ekkert bananalýđveldi“
Tilkynna um óviđeigandi tengingu viđ frétt

Röng Hugmyndafrćđi

Ţađ var ţvert á móti beinlínis ćtlast til ţess ađ ţessar stofnanir vćru ekki ađ hefta fjármálakerfiđ og vöxt ţess heldur ađ styđja fjármálakerfiđ í frekari vexti og útrás,“ sagđi Gylfi.

Stjórnarskráin frá 1947 [ţá Ísland var Fulldvalda sjálfstćtt ríki] Ţá var ţvert á mót beinlínis ćtlast til ţess ađ Löggjafinn:alţingi [63 lagasmiđir] vćru ekki ađ styđja Framkvćmdavöldin í skattheimtu og valdasöfnum heldur ađ setja ţví leikreglur og veita ađhald međ fjárútlátum: framkvćmdum.

 Ţjóđin veldur:

Forsetavald [ţjóđkjörinn] hefur skipanavald Framkvćmdavaldanna [Sérhver ráđherra sjálfstćđur].

Löggjafvald [ţjóđkjöriđ] hefur skipanavald Dómsvalds.

Ţjóđveldi.

Öfugsnúnar hefđir leiđa af sér öfugsnúnar ákvarđanatökur eđa ađ rangar ákvarđanir eru teknar.

Forseti hinsvegar hefur ekkert framkvćmdavald í sjálfum sér heldur vel skilgreindar starfskyldur.


mbl.is Hugmyndafrćđin var röng
Tilkynna um óviđeigandi tengingu viđ frétt

Hvađ er Ný-frjálshyggja?

Neoliberalism

Liberalism: quality or condition of being liberal; political philosophy which supports the protection of an individual's political and civil liberties

Neoliberal:relating to or denoting a modified form of liberalism tending to favour free-market capitalism.

Ţetta munu breskar: Oxford Orđabókaskýringar. 

New liberalism: Social liberalismis a political position that supports heavier regulation of the economy and more welfare than other types of liberalism, particularly classical liberalism. Moreover, social liberals consider the accumulation of wealth and power by a small group as a threat to liberty.

In the United States, neoliberalismhas also been used to refer to a political movement in which some members of the American left (such as Michael Kinsley, Robert Kaus, Mickey Kaus, and Randall Rothenberg) endorsed some free market positions, such as anti-unionism, free market economics, and welfare reform. This term should not be confused with new liberalism, which is used in the United States.

Classical liberalism(also known as traditional liberalism, laissez-faire liberalism, market liberalismor, outside the United States and Britain, sometimes simply liberalism) is a doctrine stressing individual freedom and limited government. This includes the importance of human rationality, individual property rights, natural rights, the protection of civil liberties, individual freedom from restraint, equality under the law, constitutional limitation of government, free markets, and a gold standard to place fiscal constraints on government as exemplified in the writings of John Locke, Adam Smith, David Hume, David Ricardo, Voltaire, Montesquieu and others. As such, it is the fusion of economic liberalism with political liberalism of the late 18th and 19th centuries. The "normative core" of classical liberalism is the idea that laissez-faireeconomics will bring about a spontaneous order or invisible hand that benefits the society, though it does not necessarily oppose the state's provision of some basic public goods with what constitutes public goods being seen as very limited. The qualification classicalwas applied retroactively to distinguish it from more recent, 20th-century conceptions of liberalism and its related movements, such as social liberalism Classical liberals are suspicious of all but the most minimal government and object to the welfare state.

Frjálshyggjan hin klassíska er sá grunnur sem Sjálfstćđisflokkur mun byggja á. 

Ekki-[klassík] Frjálshyggja [ný-Frjálshyggja] er tvennt:

A.  Sú sem kallast Jafnađarmanna frelsi: skerđing framkvćmdafrelsis ţjóđareinstaklinganna til framkvćmda eđa skrifrćđis og ráđstjórnar kerfi ţar sem framtakafrelsiđ er í höndum forustumanna stjórnmálaflokka: lýđrćđiseinokunarbandalaga. Fákeppni međ beinu eđa óbeinu eignarhaldi sitjandi stjórna. 

B. Sú ţegar ofurfyrirtćki, í krafti mútuţćgnina stjórnvald eđa skorti á regluverki hins frjálsmarkađar, í ţví landi eđa hjá ţeirri ţjóđ, sem ţeir fjárfesta leyfir ađ ţeim ađ skerđa frelsi annarra einstaklinga á sama markađi: Fákeppni međ beinu eđa óbeinu eignarhaldi sitjandi stjórna. 

 

Hin sígilda frjálshyggja er hćgust og tryggir jöfn tćkifćri eđa frelsi allra ađ uppskera eins og ţeir sá.

Stjórnarskrá fullvalda Ţjóđveldisins 1947 byggir á ţeim grunni, en af einhverju ástćđum [lesskilning illra menntađra Íslendinga á  hugtakiđ Pöpullin hefur fyrsta og síđasta orđiđ í öllum framkvćmda málum]. Samanber: Forsetavald og Löggjafarvald međ ţjóđaratkvćđi og frá ţeim  koma stjórnarframkvćmdavöldin og dómsvaldiđ. Til ađhalds hinum ţjóđernislega grunn frjálshyggjunnar. 


mbl.is Ísland er í sárum eftir nýfrjálshyggjuna
Tilkynna um óviđeigandi tengingu viđ frétt

Örugg atkvćđi

Af ţeim sem svöruđu [64%]  lýstu 17% stuđning viđ vinnubrögđ ríkisstjórnarinnar.

Af ţeim sem svöruđu kysu [64%]15% Fylkinguna.

Af ţeim sem svöruđu kysu [64%]15% Sjálfstćđisflokk.

Af ţeim sem svöruđu kysu [64%]30% Stjórnarflokkanna.

57 % fastafylgis stjórnarflokkanna stendur á bak viđ ađgerđir stjórnarflokkanna.

Um 1/6  hluti ţjóđarinnar. 1 af hverjum 6 . Er ţađ hagsmuna ađilar afćtunnar fjármálageirans.

Íslendingar er um 320.000 manns. Höfum viđ efni á t.d.: Verđbréfahöll, Seđlabanka? 

 

Af ţeim sem svöruđu kysu 19% Vinstrigrćna.

Af ţeim sem svöruđu kysu 10% Framsókn.

Af ţeim sem svöruđu kysu 2% Frjálslynda.

 

Hugsanlega gćtu   39% kosiđ eitthvađ annađ. [t.d. ţeir sem svöruđu ekki] Ruv 31.jan.

Sjá 21 % styđja vinnybrögđ ríkisstjórninnar


Nýtt Ísland í framkvćmdum

Stjórnarskráin frá 1947 gengur út á ađ ţjóđareinstaklingarnir sjái um Framtakssemina. Löggjafi Alţingi: löggjafarvaldiđ setji reglur og rammanna um  ţćr sem ţykja viđ hćfi hjá ţjóđinni á  hverjum tíma, til ţess eru alţingiskosningar [hinna 63 lagasmiđa].  Um framkvćmdir ríkisins [ţćr sem lúta ađ ţjóđinni allri ]:  setur Löggjafinn reglur og ramma um verksviđ [framkvćmda] sérhvers ráđherra međ tilliti til ţess sem fellur undir embćttiđ á hverjum tíma. 

 

Kerfi ţar sem Löggjafinn setur framtaksemi ţjóđareinstaklinganna í  fyrsta sćti: kallast frjálsmarkađur og hugmyndafrćđinn frjálshyggja: frelsi fjöldans.

 

Kerfi ţar sem Löggjafinn leggur framtakssemi ţjóđareinstaklinganna og  ţeirra sameiginlegu ađ jöfnu: kallast ýmsum nöfnum: Blandađ hagkerfi, sósíalismi [allt í einni sósu], skrifrćđi  og hugmyndafrćđin kallast oftast jafnađarstefna.

 

Kerfi ţar sem Löggjafinn setur framtakssemi sameiginlegra ţjóđarframkvćmda  í fyrsta sćti: Kallast Ráđstjórn, Fákeppni og einrćđi[einkeppni] í framkvćmd, og   hugmyndafrćđin kallast oftast Kommúnismi. Löggjafinn og ríkisframtakiđ [einkaframtakiđ: einn ađili] rennur samann.

 

Löggjafinn leggur áherslurnar mótar stefnuna á hverjum tíma: ţađ er ađ hafa áhrif,  á framkvćmdir.

 

Af hlutanna eđli verđa ađ vera skýr skil milli Ríkisframtaks og Löggjafarvalds ţar sem frjálshyggja ríkir.   Forseti á ţví aldrei ađ velja ráđherra ríkisframkvćmda úr hópi lagasmiđa ţar sem ţeir setja ţjóđareinstaklings framtakiđ í fyrsta sćti.

 

Ný-frjálshyggja er hugtak sem lýsir ţví ţegar löggjafi markađarins sendur sig ekki í setningu ramma til ađ halda utan um frjálshyggjuna eđa og Ríkisframtakiđ uppfylla ekki eftirlits og ađhaldshlutverk sitt. Frjálshyggjan snýst upp í andhverfu sína: Fákeppni, einrćđi í fyrsta sćti. [ekki nauđsynlega af hálfu ríkisframtaksins]

 

Sjálfstćđisflokkurinn byggđi á grunni frjálsmarkađar og stefnufestu sem í sjálfum sér er í-haldsemi.

 

Í framkvćmd allt síđan 1947 hefur ríkt eđa fariđ vaxandi hér,í stjórnarháttum, í framkvćmd ađ mínu mati andhverfa frjálshyggjunnar.

 

Ţví ţarf stjórnlagaţing til ađ tryggja alltaf utanţings framkvćmdastjórn og fullt Forsetavald [einstaklingur] til skipanna enn ekki framkvćmda.

ESB í anda ESB er skrifrćđi og ráđstjórn [ný-frjálshyggja]

Bjarni Benediktsson ţarf ekki ađ vera í í-haldsamur heldur afturhvarfssyni í ljósi mála.

Ég styđ hann til ţess í nafni ţjóđareinstaklinganna.


mbl.is Bjarni stađfestir frambođ
Tilkynna um óviđeigandi tengingu viđ frétt

Nćr ESB međ VG

Er hćgt ađ komast nćr ESB en međ ESS. Kjaradómur hinna 700, [alţjóđleg verđbréfa]Kauphöll sem gerir kröfu um breytt eignarhaldform[ehf eđa ofureinka] og stćrđ fyrirtćka [stćkkun], ađ vćntingum erlendra fjárfesta ásamt stórum fjármálageira međ Seđlabanka og eftirliti, frjáls flćđis siđferđis og sjúkdóma. Síđast ekki síst stöđuleika um tekjur hinnar fámennu frá fornu fari yfirstéttar ESB.

 Í ESB er nefnilega mikill stöđuleiki um heildar tvískiptingu launkerfisins [neysluverđsvísitala OECD/ESB heldur um ţađ]. Ađalatriđiđ er ađ stóra stéttin 99% sem er á svipuđum kjörum í ađildarríkjunum og stefnt er ađ međ samţćttingu bandalagsţjóđanna 99% ESB verđi á svipuđum launum. 1% stéttin sem hefur forrćđiđ heldur ávalt sínu, hin heldur stöđugt ţví sem eftir er. 

Ţessi hugmyndafrćđi er ekki sá grunnur sem hefur stađiđ undir almennri velferđ Íslensku ţjóđarinnar hingađ til. Allt er ţegar ţrennt er. Valiđ skapar tćkifćri allra sé ţađ almennt. 


mbl.is Nćr Evrópu međ Vinstri grćnum
Tilkynna um óviđeigandi tengingu viđ frétt

Stjórnmálamenn fari eftir stjórnarskrá.

 Frá 1947 [eftir síđustu heimstyrjöld] hefur ţjóđvaldiđ veriđ niđurlćgt af misvitri stjórnmálastétt. 1947 merki lýđur og ţjóđ ţađ sama: samfélag sem talar sömu tungu: hefur sama skilning í merkingu orđanna, og sameiginlegra efnahagsmunlegra sjónarmiđ ađ gćta. Skerđing á ţví frelsi sem stjórnarskrá veitir er jafnframt skerđing á lýđrćđisréttindum ţjóđarinnar sem er eigandi sömu stjórnarskrár. Spilltar hefđir [Ćttarveldi og ţeim fylgjandi stjórnmála klíkur] í meir en hálfa öld upphefja ekki lýđrćđissjónarmiđ stjórnarskrár ţjóđarinnar. Stjórnlagaţing er óţarft ef fariđ er eftir ákvćđum stjórnarskrár úti í ystu ćsar [frelsiđ og raunsćiđ látiđ njóta sín]. Ţeir sem hafa ekki lesiđ sína eigin stjórnarskrá neyđast til ađ mynda sér skođun á málinu sem er óţarfi ţar sem stjórnarskrár eru alltaf einfaldar og auđlćsar fyrir ósiđspillta einstaklinga. Stjórnarhćttir eru komnir langt út fyrir ramma stjórnarskrár sem er grunnur allra annarra laga. Forseta [Yfirsiđameistara sem opnar og lokar hringum ţjóđarvaldsins]  og alţingismönnum [smiđum laga sem standa vörđ um lýđrćđislega hagsmuni ţjóđarinnar allrar] er ekki treystandi fyrir hagsmunum ţjóđarinnar ef ţeir eru ekki lćsir á sinnar eigin ţjóđar stjórnskipunarskrá. Rétt skal vera rétt. Hlutina skal skilja í samhengi sínu. Hvort önnur lög standist stjórnarskrá getur veriđ lögfrćđi álitamál, stjórnarskrá leysir ţađ međ dómendum [sjá neđar]. Stjórnskrárlögin [gruninn eđa bođorđin] sjálf eru ekki á fćri neins ađ túlka eđa breyta nema meirihluta ţjóđarinnar sjálfar. Hér undir fylgir Stjórnarskráin sem talar fyrir sig sjálf í öllu sínu lýđrćđislega veldi. Er ekki veriđ ađ fremja stjórnarhćtti gegn lýđrćđislegum bođskap [stjórnarskrá] ţjóđarinnar?  Skilgreiningar framkvćmdavaldanna [skattabyrđarinnar] eru ekki einu sinni skilgreindar í stjórnarskrá ţau eru í samrćmi viđ lög á hverjum tíma: vilja alţingis međ samţykki forseta. [ţjóđargervings] 

. 33 17. júní/ Stjórnarskrá lýđveldisins ÍslandsLagasafn.  Íslensk lög 1.

 

janúar 2009.  Útgáfa 136a.  Prenta í tveimur dálkum.

    

Stjórnarskrá lýđveldisins Íslands  [Innsetning Stjórnkerfis]

 

1944 nr. 33 17. júní

   

Tók gildi 17. júní 1944. Breytt međ l. 51/1959 (tóku gildi 20. ágúst 1959), l.

 

9/1968 (tóku gildi 24. apríl 1968), l. 65/1984 (tóku gildi 13. júní 1984), l.

 

56/1991 (tóku gildi 31. maí 1991), l. 97/1995 (tóku gildi 5. júlí 1995), l.

 

100/1995 (tóku gildi 5. júlí 1995) og l. 77/1999 (tóku gildi 1. júlí 1999).

   

I. [Innsetning ţjóđveldis, međ sömu tungu, sem byggir á lögum]

 

 1. gr. Ísland er lýđveldi međ ţingbundinni stjórn.

  2. gr. Alţingi og forseti Íslands fara saman međ löggjafarvaldiđ. Forseti og önnur stjórnarvöld samkvćmt stjórnarskrá ţessari og öđrum landslögum fara međ

framkvćmdarvaldiđ. Dómendur fara međ dómsvaldiđ.

  

II. [Innsetning Forsetavalds: verksviđ og skyldur]

 

 3. gr. Forseti Íslands skal vera ţjóđkjörinn.

  4. gr. Kjörgengur til forseta er hver 35 ára gamall mađur, sem fullnćgir

skilyrđum kosningarréttar til Alţingis, ađ fráskildu búsetuskilyrđinu.

  5. gr. Forseti skal kjörinn beinum, leynilegum kosningum af ţeim, er kosningarrétt hafa til Alţingis. Forsetaefni skal hafa međmćli minnst 1500 kosningarbćrra manna og mest 3000. Sá, sem flest fćr atkvćđi, ef fleiri en einn eru í kjöri, er rétt kjörinn forseti. Ef ađeins einn mađur er í kjöri, ţá er hann rétt kjörinn án atkvćđagreiđslu. Ađ öđru leyti skal ákveđa međ lögum um frambođ og kjör forseta, og má ţar ákveđa, ađ tiltekin tala međmćlenda skuli vera úr landsfjórđungi hverjum í

hlutfalli viđ kjósendatölu ţar.

  6. gr. Kjörtímabil forseta hefst 1. ágúst og endar 31. júlí ađ 4 árum liđnum.

Forsetakjör fer fram í júní- eđa júlímánuđi ţađ ár, er kjörtímabil endar.

  7. gr. Nú deyr forseti eđa lćtur af störfum, áđur en kjörtíma hans er lokiđ, og

skal ţá kjósa nýjan forseta til 31. júlí á fjórđa ári frá kosningu.

  8. gr. Nú verđur sćti forseta lýđveldisins laust eđa hann getur ekki gegnt störfum um sinn vegna dvalar erlendis, sjúkleika eđa af öđrum ástćđum, og skulu ţá forsćtisráđherra, forseti …1) Alţingis og forseti hćstaréttar fara međ forsetavald. Forseti …1) Alţingis stýrir fundum ţeirra. Ef ágreiningur er ţeirra

í milli, rćđur meiri hluti.

 

   1)L. 56/1991, 1. gr.  Í 1. og 2. málsl. 8. gr. falli brott orđiđ „sameinađs“.

  9. gr. Forseti lýđveldisins má ekki vera alţingismađur né hafa međ höndum launuđ störf í ţágu opinberra stofnana eđa einkaatvinnufyrirtćkja. Ákveđa skal međ lögum greiđslur af ríkisfé til forseta og ţeirra, sem fara međ forsetavald. Óheimilt skal ađ lćkka greiđslur ţessar til forseta kjörtímabil hans.  

10. gr. Forsetinn vinnur eiđ eđa drengskaparheit ađ stjórnarskránni, er hann tekur viđ störfum. Af eiđstaf ţessum eđa heiti skal gera tvö samhljóđa frumrit.

Geymir Alţingi annađ, en ţjóđskjalasafniđ hitt.

  11. gr. Forseti lýđveldisins er ábyrgđarlaus á stjórnarathöfnum. Svo er og um ţá, er störfum hans gegna. Forseti verđur ekki sóttur til refsingar, nema međ samţykki Alţingis. Forseti verđur leystur frá embćtti, áđur en kjörtíma hans er lokiđ, ef ţađ er samţykkt međ meiri hluta atkvćđa viđ ţjóđaratkvćđagreiđslu, sem til er stofnađ ađ kröfu Alţingis, enda hafi hún hlotiđ fylgi 3/4 hluta ţingmanna …1) Ţjóđaratkvćđagreiđslan skal ţá fara fram innan tveggja mánađa, frá ţví ađ krafan um hana var samţykkt á Alţingi, og gegnir forseti eigi störfum, frá ţví ađ Alţingi gerir samţykkt sína, ţar til er úrslit ţjóđaratkvćđagreiđslunnar eru kunn. Nú hlýtur krafa Alţingis eigi samţykki viđ ţjóđaratkvćđagreiđsluna, og skal ţá Alţingi ţegar í stađ rofiđ og efnt til nýrra kosninga.

   1)L. 56/1991, 2. gr. Í 3. mgr. 11. gr. falli brott orđin „í sameinuđu ţingi“.

 

 12. gr. Forseti lýđveldisins hefur ađsetur í Reykjavík eđa nágrenni.

  13. gr. Forsetinn lćtur ráđherra[na] framkvćma vald sitt. [Sérhver á sitt: sjá hér neđar]

 Ráđuneytiđ hefur ađsetur í Reykjavík.

  14. gr. Ráđherrar bera ábyrgđ á stjórnarframkvćmdum öllum. Ráđherraábyrgđ er ákveđin međ lögum. [ Valdsviđ utan stjórnarskrár : Sá heldur sem veldur, brautargengiđ og  ađhaldiđ veitir löggjafarvaldiđ ] Alţingi getur kćrt ráđherra fyrir embćttisrekstur ţeirra.

Landsdómur dćmir ţau mál.

  15. gr. Forsetinn skipar ráđherra og veitir ţeim lausn. Hann ákveđur tölu ţeirra og skiptir störfum međ ţeim. 16. gr. Forseti lýđveldisins og ráđherrar skipa ríkisráđ, og hefur forseti ţar forsćti.

 Lög og mikilvćgar stjórnarráđstafanir skal bera upp fyrir forseta í ríkisráđi.

  17. gr. Ráđherrafundi skal halda um nýmćli í lögum og um mikilvćg stjórnarmálefni. Svo skal og ráđherrafund halda, ef einhver ráđherra óskar ađ bera ţar upp mál. Fundunum stjórnar sá ráđherra, er forseti lýđveldisins hefur

kvatt til forsćtis, og nefnist hann forsćtisráđherra.

  18. gr. Sá ráđherra, sem mál hefur undirritađ, ber ţađ ađ jafnađi upp fyrir

forseta.

  19. gr. Undirskrift forseta lýđveldisins undir löggjafarmál eđa stjórnarerindi

veitir ţeim gildi, er ráđherra ritar undir ţau međ honum.

  20. gr. Forseti lýđveldisins veitir ţau embćtti, er lög mćla. Engan má skipa embćttismann, nema hann hafi íslenskan ríkisborgararétt. Embćttismađur hver skal vinna eiđ eđa drengskaparheit ađ stjórnarskránni. Forseti getur vikiđ ţeim frá embćtti, er hann hefur veitt ţađ. Forseti getur flutt embćttismenn úr einu embćtti í annađ, enda missi ţeir einskis í af embćttistekjum sínum, og sé ţeim veittur kostur á ađ kjósa um embćttaskiptin eđa lausn frá embćtti međ lögmćltum eftirlaunum eđa lögmćltum ellistyrk. Međ lögum má undanskilja ákveđna embćttismannaflokka auk embćttismanna ţeirra,

sem taldir eru í 61. gr.

  21. gr. Forseti lýđveldisins gerir samninga viđ önnur ríki. Ţó getur hann enga slíka samninga gert, ef ţeir hafa í sér fólgiđ afsal eđa kvađir á landi eđa landhelgi eđa ef ţeir horfa til breytinga á stjórnarhögum ríkisins, nema

samţykki Alţingis komi til.

  22. gr. [Forseti lýđveldisins stefnir saman Alţingi eigi síđar en tíu vikum eftir almennar alţingiskosningar. Forsetinn setur reglulegt Alţingi ár hvert.]1)

   1)L. 56/1991, 3. gr. 22. gr. orđist svo:
     Forseti lýđveldisins stefnir saman Alţingi eigi síđar en tíu vikum eftir almennar alţingiskosningar. Forsetinn setur reglulegt Alţingi ár hvert.

  23. gr. Forseti lýđveldisins getur frestađ fundum Alţingis tiltekinn tíma, ţó ekki lengur en tvćr vikur og ekki nema einu sinni á ári. Alţingi getur ţó veitt forseta samţykki til afbrigđa frá ţessum ákvćđum. [Hafi Alţingi veriđ frestađ getur forseti lýđveldisins eigi ađ síđur kvatt Alţingi saman til funda ef nauđsyn ber til. Forseta er ţađ og skylt ef ósk berst um ţađ frá meiri hluta alţingismanna.]1)

   1)L. 56/1991, 4. gr. Viđ 23. gr. bćtist ný málsgrein svohljóđandi:
     Hafi Alţingi veriđ frestađ getur forseti lýđveldisins eigi ađ síđur kvatt Alţingi saman til funda ef nauđsyn ber til. Forseta er ţađ og skylt ef ósk berst um ţađ frá meiri hluta alţingismanna.

  24. gr. Forseti lýđveldisins getur rofiđ Alţingi, og skal ţá stofnađ til nýrra kosninga, [áđur en 45 dagar eru liđnir frá ţví er gert var kunnugt um ţingrofiđ],1) enda komi Alţingi saman eigi síđar en [tíu vikum]1) eftir, ađ ţađ var rofiđ. [Alţingismenn skulu halda umbođi sínu til kjördags.]1)

   1)L. 56/1991, 5. gr. Eftirtaldar breytingar verđi á 24. gr.:

a.
Í stađ orđanna „áđur en 2 mánuđir séu liđnir, frá ţví ađ ţađ var rofiđ“ komi: áđur en 45 dagar eru liđnir frá ţví er gert var kunnugt um ţingrofiđ.
b.
Í stađ orđanna „8 mánuđum“ komi: tíu vikum.
c.
Viđ bćtist nýr málsliđur: Alţingismenn skulu halda umbođi sínu til kjördags.

  25. gr. Forseti lýđveldisins getur látiđ leggja fyrir Alţingi frumvörp til laga

og annarra samţykkta.

  26. gr. Ef Alţingi hefur samţykkt lagafrumvarp, skal ţađ lagt fyrir forseta lýđveldisins til stađfestingar eigi síđar en tveim vikum eftir ađ ţađ var samţykkt, og veitir stađfestingin ţví lagagildi. Nú synjar forseti lagafrumvarpi stađfestingar, og fćr ţađ ţó engu ađ síđur lagagildi, en leggja skal ţađ ţá svo fljótt sem kostur er undir atkvćđi allra kosningarbćrra manna í landinu til samţykktar eđa synjunar međ leynilegri atkvćđagreiđslu. Lögin falla úr gildi, ef samţykkis er synjađ, en ella halda ţau gildi sínu.

 27. gr. Birta skal lög. Um birtingarháttu og framkvćmd laga fer ađ landslögum.

  28. gr. Ţegar brýna nauđsyn ber til, getur forsetinn gefiđ út bráđabirgđalög [er Alţingi er ekki ađ störfum].1) Ekki mega ţau ţó ríđa í bág viđ stjórnarskrána.[T.d. skilgeining á valdsviđi forsćtisráđherra og jafningja hans: hinna ráđherranna sem Forseti velur í umbođi ţjóđar, hvern á sínum forsendum] Ćtíđ skulu ţau lögđ [fyrir Alţingi ţegar er ţađ er saman komiđ á ný].1) [Samţykki Alţingi ekki bráđabirgđalög, eđa ljúki ekki afgreiđslu ţeirra innan sex vikna frá ţví ađ ţingiđ kom saman, falla ţau úr gildi.]1) Bráđabirgđafjárlög má ekki gefa út, ef Alţingi hefur samţykkt fjárlög fyrir fjárhagstímabiliđ.

   1)L. 56/1991, 6. gr. Eftirtaldar breytingar verđi á 28. gr.:

a.
Í stađ orđanna „milli ţinga“ í 1. málsl. 1. mgr. komi: er Alţingi er ekki ađ störfum.
b.
Í stađ orđanna „fyrir nćsta Alţingi á eftir“ í 3. málsl. 1. mgr. komi: fyrir Alţingi ţegar er ţađ er saman komiđ á ný.
c.
2. mgr. greinarinnar orđist svo:
     Samţykki Alţingi ekki bráđabirgđalög, eđa ljúki ekki afgreiđslu ţeirra innan sex vikna frá ţví ađ ţingiđ kom saman, falla ţau úr gildi.

  29. gr. Forsetinn getur ákveđiđ, ađ saksókn fyrir afbrot skuli niđur falla, ef ríkar ástćđur eru til. Hann náđar menn og veitir almenna uppgjöf saka. Ráđherra getur hann ţó eigi leyst undan saksókn né refsingu, sem landsdómur hefur dćmt,

nema međ samţykki Alţingis.

  30. gr. Forsetinn veitir, annađhvort sjálfur eđa međ ţví ađ fela ţađ öđrum stjórnvöldum, undanţágur frá lögum samkvćmt reglum, sem fariđ hefur veriđ eftir

hingađ til.

  

III. [Innsetning Alţingis: löggjafarvalds]

  31. gr. [Á Alţingi eiga sćti 63 ţjóđkjörnir ţingmenn, kosnir leynilegri hlutbundinni kosningu til fjögurra ára. Kjördćmi skulu vera fćst sex en flest sjö. Mörk ţeirra skulu ákveđin í lögum, en ţó er heimilt ađ fela landskjörstjórn ađ ákveđa kjördćmamörk í Reykjavík og nágrenni. Í hverju kjördćmi skulu vera minnst sex kjördćmissćti sem úthluta skal á grundvelli kosningaúrslita í kjördćminu. Fjöldi ţingsćta í hverju kjördćmi skal ađ öđru leyti ákveđinn í lögum, sbr. ţó 5. mgr. Öđrum ţingsćtum en kjördćmissćtum skal ráđstafa í kjördćmi og úthluta ţeim til jöfnunar milli stjórnmálasamtaka ţannig ađ hver samtök fái ţingmannatölu í sem fyllstu samrćmi viđ heildaratkvćđatölu sína. Ţau stjórnmálasamtök koma ţó ein til álita viđ úthlutun jöfnunarsćta sem hlotiđ hafa minnst fimm af hundrađi af gildum atkvćđum á landinu öllu. Ef kjósendur á kjörskrá ađ baki hverju ţingsćti, ađ međtöldum jöfnunarsćtum, eru eftir alţingiskosningar helmingi fćrri í einu kjördćmi en einhverju öđru kjördćmi skal landskjörstjórn breyta fjölda ţingsćta í kjördćmum í ţví skyni ađ draga úr ţeim mun. Setja skal nánari fyrirmćli um ţetta í lög. Breytingar á kjördćmamörkum og tilhögun á úthlutun ţingsćta, sem fyrir er mćlt í lögum, verđa ađeins gerđar međ samţykki 2/3 atkvćđa á Alţingi.]1)

   1)L. 77/1999, 1. gr.

  32. gr. [Alţingi starfar í einni málstofu.]1)

   1)L. 56/1991, 7. gr. 32. gr. orđist svo:
     Alţingi starfar í einni málstofu.

  33. gr. [Kosningarrétt viđ kosningar til Alţingis hafa allir sem eru 18 ára eđa eldri ţegar kosning fer fram og hafa íslenskan ríkisborgararétt. Lögheimili á Íslandi, ţegar kosning fer fram, er einnig skilyrđi kosningarréttar, nema undantekningar frá ţeirri reglu verđi ákveđnar í lögum um kosningar til Alţingis. Nánari reglur um alţingiskosningar skulu settar í kosningalögum.]1)   1)L. 65/1984, 2. gr.  34. gr. [Kjörgengur viđ kosningar til Alţingis er hver sá ríkisborgari sem kosningarrétt á til ţeirra og hefur óflekkađ mannorđ.]1) [Hćstaréttardómarar eru ţó ekki kjörgengir.]2) [Ekki frekar en Forseti]

   1)L. 65/1984, 3. gr. 2)L. 56/1991, 8. gr. Síđari mgr. 34. gr. orđist svo:
     Hćstaréttardómarar eru ţó ekki kjörgengir.

  

IV. [Siđferđi og hćttir Alţingis]

  35. gr. [Reglulegt Alţingi skal koma saman ár hvert hinn fyrsta dag októbermánađar eđa nćsta virkan dag ef helgidagur er og stendur til jafnlengdar nćsta árs hafi kjörtímabil alţingismanna ekki áđur runniđ út eđa ţing veriđ rofiđ. Samkomudegi reglulegs Alţingis má breyta međ lögum.]1)

   1)L. 56/1991, 9. gr. 35. gr. orđist svo:
     Reglulegt Alţingi skal koma saman ár hvert hinn fyrsta dag októbermánađar eđa nćsta virkan dag ef helgidagur er og stendur til jafnlengdar nćsta árs hafi kjörtímabil alţingismanna ekki áđur runniđ út eđa ţing veriđ rofiđ.
     Samkomudegi reglulegs Alţingis má breyta međ lögum.

 

 36. gr. Alţingi er friđheilagt. Enginn má raska friđi ţess né frelsi.

  37. gr. Samkomustađur Alţingis er jafnađarlega í Reykjavík. Ţegar sérstaklega er ástatt, getur forseti lýđveldisins skipađ fyrir um, ađ Alţingi skuli koma

saman á öđrum stađ á Íslandi.

  38. gr. [Rétt til ađ flytja frumvörp til laga og tillögur til ályktana hafa alţingismenn og ráđherrar.]1)

   1)L. 56/1991, 10. gr. 38. gr. orđist svo:
     Rétt til ađ flytja frumvörp til laga og tillögur til ályktana hafa alţingismenn og ráđherrar.

  39. gr. [Alţingi]1) getur skipađ nefndir [alţingismanna]1) til ađ rannsaka mikilvćg mál, er almenning varđa. [Alţingi]1) getur veitt nefndum ţessum rétt til ađ heimta skýrslur, munnlegar og bréflegar, bćđi af embćttismönnum og einstökum mönnum.

   1)L. 56/1991, 11. gr. Eftirtaldar breytingar verđi á 39. gr.:

a.
Í stađ orđanna „Hvor ţingdeild“ í upphafi greinarinnar komi: Alţingi.
b.
Í stađ orđsins „innandeildarţingmönnum“ í fyrri málsliđ komi: alţingismanna.
c.
Í stađ orđsins „Ţingdeildin“ í upphafi síđari málsliđar komi: Alţingi.

  40. gr. Engan skatt má á leggja né breyta né af taka nema međ lögum. Ekki má heldur taka lán, er skuldbindi ríkiđ, né selja eđa međ öđru móti láta af hendi

neina af fasteignum landsins né afnotarétt ţeirra nema samkvćmt lagaheimild.

  41. gr. Ekkert gjald má greiđa af hendi, nema heimild sé til ţess í fjárlögum

eđa fjáraukalögum.

  42. gr. Fyrir hvert reglulegt Alţingi skal, ţegar er ţađ er saman komiđ, leggja frumvarp til fjárlaga fyrir ţađ fjárhagsár, sem í hönd fer, og skal í frumvarpinu fólgin greinargerđ um tekjur ríkisins og gjöld. …1)

   1)L. 56/1991, 12. gr.    2. mgr. 42. gr. falli brott

  43. gr. [Endurskođun á fjárreiđum ríkisins, stofnana ţess og ríkisfyrirtćkja skal fara fram á vegum Alţingis og í umbođi ţess eftir nánari fyrirmćlum í lögum.]1)

   1)L. 100/1995, 1. gr., sbr. 2. gr. s.l. Í upphafi fyrri málsgreinar 43. gr. falli brott orđiđ „Sameinađ“.

43. gr. orđast svo:
     Endurskođun á fjárreiđum ríkisins, stofnana ţess og ríkisfyrirtćkja skal fara fram á vegum Alţingis og í umbođi ţess eftir nánari fyrirmćlum í lögum.
2. gr.

     Lög ţessi öđlast ţegar gildi. Umbođ ţingkjörinna yfirskođunarmanna ríkisreiknings fellur úr gildi er ţeir hafa lokiđ skođun sinni á ríkisreikningi fyrir áriđ 1994.

  44. gr. [Ekkert lagafrumvarp má samţykkja fyrr en ţađ hefur veriđ rćtt viđ ţrjár umrćđur á Alţingi.]1)

   1)L. 56/1991, 14. gr. 44. gr. orđist svo:
     Ekkert lagafrumvarp má samţykkja fyrr en ţađ hefur veriđ rćtt viđ ţrjár umrćđur á Alţingi.


 

  45. gr. [Reglulegar alţingiskosningar skulu fara fram eigi síđar en viđ lok kjörtímabils. Upphaf og lok kjörtímabils miđast viđ sama vikudag í mánuđi, taliđ frá mánađamótum.]1)

   1)L. 56/1991, 15. gr. 45. gr. orđist svo:     Reglulegar alţingiskosningar skulu fara fram eigi síđar en viđ lok kjörtímabils. Upphaf og lok kjörtímabils miđast viđ sama vikudag í mánuđi, taliđ frá mánađamótum.


 

  46. gr. Alţingi sker sjálft úr, hvort ţingmenn ţess séu löglega kosnir, svo og

úr ţví, hvort ţingmađur hafi misst kjörgengi.

  47. gr. Sérhver nýr ţingmađur skal vinna …1) drengskaparheit ađ stjórnarskránni, ţegar er kosning hans hefur veriđ tekin gild.

   1)L. 56/1991, 16. gr.  Orđin „eiđ eđa“ í 47. gr. falli brott.


 

  48. gr. Alţingismenn eru eingöngu bundnir viđ sannfćringu sína og eigi viđ neinar reglur frá kjósendum sínum. …1)

   1)L. 56/1991, 17. gr. 2. mgr. 48. gr. falli brott.

  49. gr. [Međan Alţingi er ađ störfum má ekki setja neinn alţingismann í gćsluvarđhald eđa höfđa mál á móti honum án samţykkis ţingsins nema hann sé stađinn ađ glćp. Enginn alţingismađur verđur krafinn reikningsskapar utan ţings fyrir ţađ sem hann hefur sagt í ţinginu nema Alţingi leyfi.]1)

   1)L. 56/1991, 18. gr. 49. gr. orđist svo:
     Međan Alţingi er ađ störfum má ekki setja neinn alţingismann í gćsluvarđhald eđa höfđa mál á móti honum án samţykkis ţingsins nema hann sé stađinn ađ glćp.
     Enginn alţingismađur verđur krafinn reikningsskapar utan ţings fyrir ţađ sem hann hefur sagt í ţinginu nema Alţingi leyfi.


 

  50. gr. Nú glatar alţingismađur kjörgengi, og missir hann ţá rétt ţann, er

ţingkosningin hafđi veitt honum.

  51. gr. Ráđherrar eiga samkvćmt embćttisstöđu sinni sćti á Alţingi, og eiga ţeir rétt á ađ taka ţátt í umrćđunum eins oft og ţeir vilja, en gćta verđa ţeir ţingskapa. Atkvćđisrétt eiga ţeir ţó ţví ađeins, ađ ţeir séu jafnframt

alţingismenn. [Ekki er hćgt ađ gera kröfu til ađ Forseti eins og stjórnarskrá býđur geti alltaf valdiđ lagasmiđi: alţingismenn sem uppfylli kröfur um hćfni hvađ varđar verksviđ sjálfstćđra ráđherraembćtta.]

  52. gr. [Alţingi kýs sér forseta og stýrir hann störfum ţess.]1)

   1)L. 56/1991, 19. gr. 52. gr. orđist svo:
     Alţingi kýs sér forseta og stýrir hann störfum ţess.


 

  53. gr. [Eigi getur Alţingi gert samţykkt um mál nema meira en helmingur ţingmanna sé á fundi og taki ţátt í atkvćđagreiđslu.]1)

   1)L. 56/1991, 20. gr.  53. gr. orđist svo:
     Eigi getur Alţingi gert samţykkt um mál nema meira en helmingur ţingmanna sé á fundi og taki ţátt í atkvćđagreiđslu.


 

  54. gr. [Heimilt er alţingismönnum, međ leyfi Alţingis, ađ óska upplýsinga ráđherra eđa svars um opinbert málefni međ ţví ađ bera fram fyrirspurn um máliđ eđa beiđast um ţađ skýrslu.]1)

   1)L. 56/1991, 21. gr. 54. gr. orđist svo:
     Heimilt er alţingismönnum, međ leyfi Alţingis, ađ óska upplýsinga ráđherra eđa svars um opinbert málefni međ ţví ađ bera fram fyrirspurn um máliđ eđa beiđast um ţađ skýrslu.


 

  55. gr. [Eigi má Alţingi taka viđ neinu málefni nema einhver ţingmanna eđa ráđherra flytji ţađ.]1)

   1)L. 56/1991, 22. gr. 55. gr. orđist svo:
     Eigi má Alţingi taka viđ neinu málefni nema einhver ţingmanna eđa ráđherra flytji ţađ.


 

  56. gr. [Ţyki Alţingi ekki ástćđa til ađ gera ađra ályktun um eitthvert mál getur ţađ vísađ ţví til ráđherra.]1)

   1)L. 56/1991, 23. gr. 56. gr. orđist svo:
     Ţyki Alţingi ekki ástćđa til ađ gera ađra ályktun um eitthvert mál getur ţađ vísađ ţví til ráđherra.


 

  57. gr. Fundir …1) Alţingis skulu haldnir í heyranda hljóđi. Ţó getur forseti eđa svo margir ţingmenn, sem til er tekiđ í ţingsköpum, krafist, ađ öllum utanţingsmönnum sé vísađ burt, og sker ţá ţingfundur úr, hvort rćđa skuli máliđ í heyranda hljóđi eđa fyrir luktum dyrum.

   1)L. 56/1991, 24. gr. Í upphafi 57. gr. falli brott orđin „beggja ţingdeilda og sameinađs“.


 

  58. gr. [Ţingsköp Alţingis skulu sett međ lögum.]1)

   1)L. 56/1991, 25. gr. 58. gr. orđist svo:
     Ţingsköp Alţingis skulu sett međ lögum.

  

V. [Innsetning Dómsvalds innan ramma laga]

 

 59. gr. Skipun dómsvaldsins verđur eigi ákveđin nema međ lögum.

  60. gr. Dómendur skera úr öllum ágreiningi um embćttistakmörk yfirvalda. Ţó getur enginn, sem um ţau leitar úrskurđar, komiđ sér hjá ađ hlýđa yfirvaldsbođi

í bráđ međ ţví ađ skjóta málinu til dóms.

  61. gr. Dómendur skulu í embćttisverkum sínum fara einungis eftir lögunum. Ţeim dómendum, sem ekki hafa ađ auk umbođsstörf á hendi, verđur ekki vikiđ úr embćtti nema međ dómi, og ekki verđa ţeir heldur fluttir í annađ embćtti á móti vilja ţeirra, nema ţegar svo stendur á, ađ veriđ er ađ koma nýrri skipun á dómstólana. [Ţó má veita ţeim dómara, sem orđinn er fullra 65 ára gamall, lausn frá embćtti, en hćstaréttardómarar skulu eigi missa neins í af launum sínum.]1)

   1)L. 56/1991, 26. gr. 3. málsl. 61. gr. orđist svo: Ţó má veita ţeim dómara, sem orđinn er fullra 65 ára gamall, lausn frá embćtti, en hćstaréttardómarar skulu eigi missa neins í af launum sínum.

  

VI. [Innsetning siđferđis innrćtingar]

  62. gr. Hin evangeliska lúterska kirkja skal vera ţjóđkirkja á Íslandi, og skal ríkisvaldiđ ađ ţví leyti styđja hana og vernda.

 Breyta má ţessu međ lögum.

  63. gr. [Allir eiga rétt á ađ stofna trúfélög og iđka trú sína í samrćmi viđ sannfćringu hvers og eins. Ţó má ekki kenna eđa fremja neitt sem er gagnstćtt góđu siđferđi eđa allsherjarreglu.]1)

   1)L. 97/1995, 1. gr.

  64. gr. [Enginn má neins í missa af borgaralegum og ţjóđlegum réttindum fyrir sakir trúarbragđa sinna, né heldur má nokkur fyrir ţá sök skorast undan almennri ţegnskyldu. Öllum er frjálst ađ standa utan trúfélaga. Enginn er skyldur til ađ inna af hendi persónuleg gjöld til trúfélags sem hann á ekki ađild ađ. Nú er mađur utan trúfélaga og greiđir hann ţá til Háskóla Íslands gjöld ţau sem honum hefđi ella boriđ ađ greiđa til trúfélags síns. Breyta má ţessu međ lögum.]1)

   1)L. 97/1995, 2. gr.

  

VII. [Almenn mannréttindi og fleira]

  65. gr. [Allir skulu vera jafnir fyrir lögum og njóta mannréttinda án tillits til kynferđis, trúarbragđa, skođana, ţjóđernisuppruna, kynţáttar, litarháttar, efnahags, ćtternis og stöđu ađ öđru leyti. Konur og karlar skulu njóta jafns réttar í hvívetna.]1)

   1)L. 97/1995, 3. gr.

  66. gr. [Engan má svipta íslenskum ríkisborgararétti. Međ lögum má ţó ákveđa ađ mađur missi ţann rétt ef hann öđlast međ samţykki sínu ríkisfang í öđru ríki. Útlendingi verđur ađeins veittur íslenskur ríkisborgararéttur samkvćmt lögum. Íslenskum ríkisborgara verđur ekki meinađ ađ koma til landsins né verđur honum vísađ úr landi. Međ lögum skal skipađ rétti útlendinga til ađ koma til landsins og dveljast hér, svo og fyrir hverjar sakir sé hćgt ađ vísa ţeim úr landi. Engum verđur meinađ ađ hverfa úr landi nema međ ákvörđun dómara. Stöđva má ţó brottför manns úr landi međ lögmćtri handtöku. Allir, sem dveljast löglega í landinu, skulu ráđa búsetu sinni og vera frjálsir ferđa sinna međ ţeim takmörkunum sem eru settar međ lögum.]1)

   1)L. 97/1995, 4. gr.

  67. gr. [Engan má svipta frelsi nema samkvćmt heimild í lögum. Hver sá sem hefur veriđ sviptur frelsi á rétt á ađ fá ađ vita tafarlaust um ástćđur ţess. Hvern ţann sem er handtekinn vegna gruns um refsiverđa háttsemi skal án undandráttar leiđa fyrir dómara. Sé hann ekki jafnskjótt látinn laus skal dómari, áđur en sólarhringur er liđinn, ákveđa međ rökstuddum úrskurđi hvort hann skuli sćta gćsluvarđhaldi. Gćsluvarđhaldi má ađeins beita fyrir sök sem ţyngri refsing liggur viđ en fésekt eđa varđhald. Međ lögum skal tryggja rétt ţess sem sćtir gćsluvarđhaldi til ađ skjóta úrskurđi um ţađ til ćđra dóms. Mađur skal aldrei sćta gćsluvarđhaldi lengur en nauđsyn krefur, en telji dómari fćrt ađ láta hann lausan gegn tryggingu skal ákveđa í dómsúrskurđi hver hún eigi ađ vera. Hver sá sem er af öđrum ástćđum sviptur frelsi á rétt á ađ dómstóll kveđi á um lögmćti ţess svo fljótt sem verđa má. Reynist frelsissvipting ólögmćt skal hann ţegar látinn laus. Hafi mađur veriđ sviptur frelsi ađ ósekju skal hann eiga rétt til skađabóta.]1)

   1)L. 97/1995, 5. gr.

  68. gr. [Engan má beita pyndingum né annarri ómannúđlegri eđa vanvirđandi međferđ eđa refsingu. Nauđungarvinnu skal engum gert ađ leysa af hendi.]1)

   1)L. 97/1995, 6. gr.

  69. gr. [Engum verđur gert ađ sćta refsingu nema hann hafi gerst sekur um háttsemi sem var refsiverđ samkvćmt lögum á ţeim tíma ţegar hún átti sér stađ eđa má fullkomlega jafna til slíkrar háttsemi. Viđurlög mega ekki verđa ţyngri en heimiluđ voru í lögum ţá er háttsemin átti sér stađ. Í lögum má aldrei mćla fyrir um dauđarefsingu.]1)

   1)L. 97/1995, 7. gr.

  70. gr. [Öllum ber réttur til ađ fá úrlausn um réttindi sín og skyldur eđa um ákćru á hendur sér um refsiverđa háttsemi međ réttlátri málsmeđferđ innan hćfilegs tíma fyrir óháđum og óhlutdrćgum dómstóli. Dómţing skal háđ í heyranda hljóđi nema dómari ákveđi annađ lögum samkvćmt til ađ gćta velsćmis, allsherjarreglu, öryggis ríkisins eđa hagsmuna málsađila. Hver sá sem er borinn sökum um refsiverđa háttsemi skal talinn saklaus ţar til sekt hans hefur veriđ sönnuđ.]1)

   1)L. 97/1995, 8. gr.

  71. gr. [Allir skulu njóta friđhelgi einkalífs, heimilis og fjölskyldu. Ekki má gera líkamsrannsókn eđa leit á manni, leit í húsakynnum hans eđa munum, nema samkvćmt dómsúrskurđi eđa sérstakri lagaheimild. Ţađ sama á viđ um rannsókn á skjölum og póstsendingum, símtölum og öđrum fjarskiptum, svo og hvers konar sambćrilega skerđingu á einkalífi manns. Ţrátt fyrir ákvćđi 1. mgr. má međ sérstakri lagaheimild takmarka á annan hátt friđhelgi einkalífs, heimilis eđa fjölskyldu ef brýna nauđsyn ber til vegna réttinda annarra.]1)

   1)L. 97/1995, 9. gr.

  72. gr. [Eignarrétturinn er friđhelgur. Engan má skylda til ađ láta af hendi eign sína nema almenningsţörf krefji. Ţarf til ţess lagafyrirmćli og komi fullt verđ fyrir. Međ lögum má takmarka rétt erlendra ađila til ađ eiga fasteignaréttindi eđa hlut í atvinnufyrirtćki hér á landi.]1)

   1)L. 97/1995, 10. gr.

  73. gr. [Allir eru frjálsir skođana sinna og sannfćringar. Hver mađur á rétt á ađ láta í ljós hugsanir sínar, en ábyrgjast verđur hann ţćr fyrir dómi. Ritskođun og ađrar sambćrilegar tálmanir á tjáningarfrelsi má aldrei í lög leiđa. Tjáningarfrelsi má ađeins setja skorđur međ lögum í ţágu allsherjarreglu eđa öryggis ríkisins, til verndar heilsu eđa siđgćđi manna eđa vegna réttinda eđa mannorđs annarra, enda teljist ţćr nauđsynlegar og samrýmist lýđrćđishefđum.]1)   1)L. 97/1995, 11. gr.  74. gr. [Rétt eiga menn á ađ stofna félög í sérhverjum löglegum tilgangi, ţar međ talin stjórnmálafélög og stéttarfélög, án ţess ađ sćkja um leyfi til ţess. Félag má ekki leysa upp međ ráđstöfun stjórnvalds. Banna má ţó um sinn starfsemi félags sem er taliđ hafa ólöglegan tilgang, en höfđa verđur ţá án ástćđulausrar tafar mál gegn ţví til ađ fá ţví slitiđ međ dómi. Engan má skylda til ađildar ađ félagi. Međ lögum má ţó kveđa á um slíka skyldu ef ţađ er nauđsynlegt til ađ félag geti sinnt lögmćltu hlutverki vegna almannahagsmuna eđa réttinda annarra. Rétt eiga menn á ađ safnast saman vopnlausir. Lögreglunni er heimilt ađ vera viđ almennar samkomur. Banna má mannfundi undir berum himni ef uggvćnt ţykir ađ af ţeim leiđi óspektir.]1)

   1)L. 97/1995, 12. gr.

  75. gr. [Öllum er frjálst ađ stunda ţá atvinnu sem ţeir kjósa. Ţessu frelsi má ţó setja skorđur međ lögum, enda krefjist almannahagsmunir ţess. Í lögum skal kveđa á um rétt manna til ađ semja um starfskjör sín og önnur réttindi tengd vinnu.]1)

   1)L. 97/1995, 13. gr.

  76. gr. [Öllum, sem ţess ţurfa, skal tryggđur í lögum réttur til ađstođar vegna sjúkleika, örorku, elli, atvinnuleysis, örbirgđar og sambćrilegra atvika. Öllum skal tryggđur í lögum réttur til almennrar menntunar og frćđslu viđ sitt hćfi. Börnum skal tryggđ í lögum sú vernd og umönnun sem velferđ ţeirra krefst.]1)

   1)L. 97/1995, 14. gr.

  77. gr. [Skattamálum skal skipađ međ lögum. Ekki má fela stjórnvöldum ákvörđun um hvort leggja skuli á skatt, breyta honum eđa afnema hann. Enginn skattur verđur lagđur á nema heimild hafi veriđ fyrir honum í lögum ţegar ţau atvik urđu sem ráđa skattskyldu.]1)

   1)L. 97/1995, 15. gr.

  78. gr. [Sveitarfélög skulu sjálf ráđa málefnum sínum eftir ţví sem lög ákveđa. Tekjustofnar sveitarfélaga skulu ákveđnir međ lögum, svo og réttur ţeirra til ađ ákveđa hvort og hvernig ţeir eru nýttir.]1)

   1)L. 97/1995, 16. gr.

  79. gr. Tillögur, hvort sem eru til breytinga eđa viđauka á stjórnarskrá ţessari, má bera upp bćđi á reglulegu Alţingi og auka-Alţingi. Nái tillagan samţykki …1) skal rjúfa Alţingi ţá ţegar og stofna til almennra kosninga af nýju. Samţykki [Alţingi]1) ályktunina óbreytta, skal hún stađfest af forseta lýđveldisins, og er hún ţá gild stjórnskipunarlög. Nú samţykkir Alţingi breytingu á kirkjuskipun ríkisins samkvćmt 62. gr., og skal ţá leggja ţađ mál undir atkvćđi allra kosningarbćrra manna í landinu til samţykktar eđa synjunar, og skal atkvćđagreiđslan vera leynileg.   1)L. 56/1991, 27. gr.
a.
Í 2. málsl. 1. mgr. 79. gr. falli brott orđin „beggja ţingdeilda“.
b.
Í stađ orđanna „báđar deildir“ í 3. málsl. 1. mgr. 79. gr. komi: Alţingi.

 80. gr.

81. gr. Stjórnskipunarlög ţessi öđlast gildi, ţegar Alţingi gerir um ţađ ályktun, enda hafi meiri hluti allra kosningarbćrra manna í landinu međ leynilegri atkvćđagreiđslu samţykkt ţau.1)   1)Sbr. ţingsályktun um gildistöku stjórnarskrár lýđveldisins Íslands, nr. 33 16. júní 1944, og yfirlýsingu forseta sameinađs Alţingis um gildistöku stjórnarskrárinnar, nr. 33 17. júní 1944. Sbr. og ţingsályktun um niđurfelling

dansk-íslenska sambandslagasamningsins frá 1918, nr. 32 16. júní 1944.

  Ákvćđi um stundarsakir. Er stjórnarskrá ţessi hefur öđlast gildi, kýs sameinađ Alţingi forseta Íslands fyrsta sinni eftir reglum um kjör forseta sameinađs Alţingis, og nćr kjörtímabil hans til 31. júlí 1945. Ţeir erlendir ríkisborgarar, sem öđlast hafa kosningarrétt og kjörgengi til Alţingis eđa embćttisgengi, áđur en stjórnskipunarlög ţessi koma til framkvćmda, skulu halda ţeim réttindum. Danskir ríkisborgarar, sem téđ réttindi hefđu öđlast samkvćmt 75. gr. stjórnarskrár 18. maí 1920, ađ óbreyttum lögum, frá gildistökudegi stjórnarskipunarlaga ţessara og ţar til 6 mánuđum eftir ađ samningar um rétt danskra ríkisborgara á Íslandi geta hafist, skulu og fá ţessi réttindi og halda ţeim. [Ţrátt fyrir ákvćđi 6. mgr. 31. gr. nćgir samţykki einfalds meiri hluta atkvćđa á Alţingi til ađ breyta lögum um kosningar til Alţingis til samrćmis viđ stjórnarskipunarlög ţessi eftir ađ ţau taka gildi. Ţegar sú breyting hefur veriđ gerđ fellur ákvćđi ţetta úr gildi.]1)   1)L. 77/1999, 2. gr.

ŢJÓĐVELDI  

(Forseti kosinn međ ţjóđaratkvćđum)

FORSETAVALD

(Velur Ráđherra) Skipunarvald (Skipar embćttismenn: Dómara m.m.)

 

FRAMKVĆMDAVÖLD (Stjórn ráđherra) 

                                                                                                              (Dómendur) DÓMSVALD 


(Bindur ráđherra: ákveđur ábyrgđ vald ţeirra) (Ákveđur skipun Dómenda)

LÖGGJAFARVALD

   

(Ţingmenn:lagasmiđir kosnir  međ ţjóđaratkvćđum) 

ŢJÓĐVELDI 


mbl.is „Ótrúlega ómerkilegt“ af Samfylkingu
Tilkynna um óviđeigandi tengingu viđ frétt

« Fyrri síđa | Nćsta síđa »

Um bloggiđ

Júlíus Björnsson

Höfundur

Júlíus Björnsson
Júlíus Björnsson

Áhugasamur um allt milli himins og jarðar. Síðan í upphafi hruns stundað sjálfsnám í EU lögum og rannsóknum á Íslensku hagstjórnargrunni: Auðlinda og fámenns efnisviðar hæfra einstaklinga.

Viðurkendir grunnar byggja á vandamálinu: framfærsla fólksfjölda í stórborgum  í vaxandi auðlindaskorti. Á þeim byggja allir alþjóðlegir Háskólar.

Nýjustu myndir

  • Hlutföll
  • Hlutföll03
  • Hlutföll02
  • Hlutföll01
  • Mortgage II
Mars 2024
S M Ţ M F F L
          1 2
3 4 5 6 7 8 9
10 11 12 13 14 15 16
17 18 19 20 21 22 23
24 25 26 27 28 29 30
31            

Heimsóknir

Flettingar

  • Í dag (28.3.): 0
  • Sl. sólarhring:
  • Sl. viku:
  • Frá upphafi: 0

Annađ

  • Innlit í dag: 0
  • Innlit sl. viku:
  • Gestir í dag: 0
  • IP-tölur í dag: 0

Uppfćrt á 3 mín. fresti.
Skýringar

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikiđ á Javascript til ađ hefja innskráningu.

Hafđu samband