Stjórnmálamenn fari eftir stjórnarskrá.

 Frá 1947 [eftir síðustu heimstyrjöld] hefur þjóðvaldið verið niðurlægt af misvitri stjórnmálastétt. 1947 merki lýður og þjóð það sama: samfélag sem talar sömu tungu: hefur sama skilning í merkingu orðanna, og sameiginlegra efnahagsmunlegra sjónarmið að gæta. Skerðing á því frelsi sem stjórnarskrá veitir er jafnframt skerðing á lýðræðisréttindum þjóðarinnar sem er eigandi sömu stjórnarskrár. Spilltar hefðir [Ættarveldi og þeim fylgjandi stjórnmála klíkur] í meir en hálfa öld upphefja ekki lýðræðissjónarmið stjórnarskrár þjóðarinnar. Stjórnlagaþing er óþarft ef farið er eftir ákvæðum stjórnarskrár úti í ystu æsar [frelsið og raunsæið látið njóta sín]. Þeir sem hafa ekki lesið sína eigin stjórnarskrá neyðast til að mynda sér skoðun á málinu sem er óþarfi þar sem stjórnarskrár eru alltaf einfaldar og auðlæsar fyrir ósiðspillta einstaklinga. Stjórnarhættir eru komnir langt út fyrir ramma stjórnarskrár sem er grunnur allra annarra laga. Forseta [Yfirsiðameistara sem opnar og lokar hringum þjóðarvaldsins]  og alþingismönnum [smiðum laga sem standa vörð um lýðræðislega hagsmuni þjóðarinnar allrar] er ekki treystandi fyrir hagsmunum þjóðarinnar ef þeir eru ekki læsir á sinnar eigin þjóðar stjórnskipunarskrá. Rétt skal vera rétt. Hlutina skal skilja í samhengi sínu. Hvort önnur lög standist stjórnarskrá getur verið lögfræði álitamál, stjórnarskrá leysir það með dómendum [sjá neðar]. Stjórnskrárlögin [gruninn eða boðorðin] sjálf eru ekki á færi neins að túlka eða breyta nema meirihluta þjóðarinnar sjálfar. Hér undir fylgir Stjórnarskráin sem talar fyrir sig sjálf í öllu sínu lýðræðislega veldi. Er ekki verið að fremja stjórnarhætti gegn lýðræðislegum boðskap [stjórnarskrá] þjóðarinnar?  Skilgreiningar framkvæmdavaldanna [skattabyrðarinnar] eru ekki einu sinni skilgreindar í stjórnarskrá þau eru í samræmi við lög á hverjum tíma: vilja alþingis með samþykki forseta. [þjóðargervings] 

. 33 17. júní/ Stjórnarskrá lýðveldisins ÍslandsLagasafn.  Íslensk lög 1.

 

janúar 2009.  Útgáfa 136a.  Prenta í tveimur dálkum.

    

Stjórnarskrá lýðveldisins Íslands  [Innsetning Stjórnkerfis]

 

1944 nr. 33 17. júní

   

Tók gildi 17. júní 1944. Breytt með l. 51/1959 (tóku gildi 20. ágúst 1959), l.

 

9/1968 (tóku gildi 24. apríl 1968), l. 65/1984 (tóku gildi 13. júní 1984), l.

 

56/1991 (tóku gildi 31. maí 1991), l. 97/1995 (tóku gildi 5. júlí 1995), l.

 

100/1995 (tóku gildi 5. júlí 1995) og l. 77/1999 (tóku gildi 1. júlí 1999).

   

I. [Innsetning þjóðveldis, með sömu tungu, sem byggir á lögum]

 

 1. gr. Ísland er lýðveldi með þingbundinni stjórn.

  2. gr. Alþingi og forseti Íslands fara saman með löggjafarvaldið. Forseti og önnur stjórnarvöld samkvæmt stjórnarskrá þessari og öðrum landslögum fara með

framkvæmdarvaldið. Dómendur fara með dómsvaldið.

  

II. [Innsetning Forsetavalds: verksvið og skyldur]

 

 3. gr. Forseti Íslands skal vera þjóðkjörinn.

  4. gr. Kjörgengur til forseta er hver 35 ára gamall maður, sem fullnægir

skilyrðum kosningarréttar til Alþingis, að fráskildu búsetuskilyrðinu.

  5. gr. Forseti skal kjörinn beinum, leynilegum kosningum af þeim, er kosningarrétt hafa til Alþingis. Forsetaefni skal hafa meðmæli minnst 1500 kosningarbærra manna og mest 3000. Sá, sem flest fær atkvæði, ef fleiri en einn eru í kjöri, er rétt kjörinn forseti. Ef aðeins einn maður er í kjöri, þá er hann rétt kjörinn án atkvæðagreiðslu. Að öðru leyti skal ákveða með lögum um framboð og kjör forseta, og má þar ákveða, að tiltekin tala meðmælenda skuli vera úr landsfjórðungi hverjum í

hlutfalli við kjósendatölu þar.

  6. gr. Kjörtímabil forseta hefst 1. ágúst og endar 31. júlí að 4 árum liðnum.

Forsetakjör fer fram í júní- eða júlímánuði það ár, er kjörtímabil endar.

  7. gr. Nú deyr forseti eða lætur af störfum, áður en kjörtíma hans er lokið, og

skal þá kjósa nýjan forseta til 31. júlí á fjórða ári frá kosningu.

  8. gr. Nú verður sæti forseta lýðveldisins laust eða hann getur ekki gegnt störfum um sinn vegna dvalar erlendis, sjúkleika eða af öðrum ástæðum, og skulu þá forsætisráðherra, forseti …1) Alþingis og forseti hæstaréttar fara með forsetavald. Forseti …1) Alþingis stýrir fundum þeirra. Ef ágreiningur er þeirra

í milli, ræður meiri hluti.

 

   1)L. 56/1991, 1. gr.  Í 1. og 2. málsl. 8. gr. falli brott orðið „sameinaðs“.

  9. gr. Forseti lýðveldisins má ekki vera alþingismaður né hafa með höndum launuð störf í þágu opinberra stofnana eða einkaatvinnufyrirtækja. Ákveða skal með lögum greiðslur af ríkisfé til forseta og þeirra, sem fara með forsetavald. Óheimilt skal að lækka greiðslur þessar til forseta kjörtímabil hans.  

10. gr. Forsetinn vinnur eið eða drengskaparheit að stjórnarskránni, er hann tekur við störfum. Af eiðstaf þessum eða heiti skal gera tvö samhljóða frumrit.

Geymir Alþingi annað, en þjóðskjalasafnið hitt.

  11. gr. Forseti lýðveldisins er ábyrgðarlaus á stjórnarathöfnum. Svo er og um þá, er störfum hans gegna. Forseti verður ekki sóttur til refsingar, nema með samþykki Alþingis. Forseti verður leystur frá embætti, áður en kjörtíma hans er lokið, ef það er samþykkt með meiri hluta atkvæða við þjóðaratkvæðagreiðslu, sem til er stofnað að kröfu Alþingis, enda hafi hún hlotið fylgi 3/4 hluta þingmanna …1) Þjóðaratkvæðagreiðslan skal þá fara fram innan tveggja mánaða, frá því að krafan um hana var samþykkt á Alþingi, og gegnir forseti eigi störfum, frá því að Alþingi gerir samþykkt sína, þar til er úrslit þjóðaratkvæðagreiðslunnar eru kunn. Nú hlýtur krafa Alþingis eigi samþykki við þjóðaratkvæðagreiðsluna, og skal þá Alþingi þegar í stað rofið og efnt til nýrra kosninga.

   1)L. 56/1991, 2. gr. Í 3. mgr. 11. gr. falli brott orðin „í sameinuðu þingi“.

 

 12. gr. Forseti lýðveldisins hefur aðsetur í Reykjavík eða nágrenni.

  13. gr. Forsetinn lætur ráðherra[na] framkvæma vald sitt. [Sérhver á sitt: sjá hér neðar]

 Ráðuneytið hefur aðsetur í Reykjavík.

  14. gr. Ráðherrar bera ábyrgð á stjórnarframkvæmdum öllum. Ráðherraábyrgð er ákveðin með lögum. [ Valdsvið utan stjórnarskrár : Sá heldur sem veldur, brautargengið og  aðhaldið veitir löggjafarvaldið ] Alþingi getur kært ráðherra fyrir embættisrekstur þeirra.

Landsdómur dæmir þau mál.

  15. gr. Forsetinn skipar ráðherra og veitir þeim lausn. Hann ákveður tölu þeirra og skiptir störfum með þeim. 16. gr. Forseti lýðveldisins og ráðherrar skipa ríkisráð, og hefur forseti þar forsæti.

 Lög og mikilvægar stjórnarráðstafanir skal bera upp fyrir forseta í ríkisráði.

  17. gr. Ráðherrafundi skal halda um nýmæli í lögum og um mikilvæg stjórnarmálefni. Svo skal og ráðherrafund halda, ef einhver ráðherra óskar að bera þar upp mál. Fundunum stjórnar sá ráðherra, er forseti lýðveldisins hefur

kvatt til forsætis, og nefnist hann forsætisráðherra.

  18. gr. Sá ráðherra, sem mál hefur undirritað, ber það að jafnaði upp fyrir

forseta.

  19. gr. Undirskrift forseta lýðveldisins undir löggjafarmál eða stjórnarerindi

veitir þeim gildi, er ráðherra ritar undir þau með honum.

  20. gr. Forseti lýðveldisins veitir þau embætti, er lög mæla. Engan má skipa embættismann, nema hann hafi íslenskan ríkisborgararétt. Embættismaður hver skal vinna eið eða drengskaparheit að stjórnarskránni. Forseti getur vikið þeim frá embætti, er hann hefur veitt það. Forseti getur flutt embættismenn úr einu embætti í annað, enda missi þeir einskis í af embættistekjum sínum, og sé þeim veittur kostur á að kjósa um embættaskiptin eða lausn frá embætti með lögmæltum eftirlaunum eða lögmæltum ellistyrk. Með lögum má undanskilja ákveðna embættismannaflokka auk embættismanna þeirra,

sem taldir eru í 61. gr.

  21. gr. Forseti lýðveldisins gerir samninga við önnur ríki. Þó getur hann enga slíka samninga gert, ef þeir hafa í sér fólgið afsal eða kvaðir á landi eða landhelgi eða ef þeir horfa til breytinga á stjórnarhögum ríkisins, nema

samþykki Alþingis komi til.

  22. gr. [Forseti lýðveldisins stefnir saman Alþingi eigi síðar en tíu vikum eftir almennar alþingiskosningar. Forsetinn setur reglulegt Alþingi ár hvert.]1)

   1)L. 56/1991, 3. gr. 22. gr. orðist svo:
     Forseti lýðveldisins stefnir saman Alþingi eigi síðar en tíu vikum eftir almennar alþingiskosningar. Forsetinn setur reglulegt Alþingi ár hvert.

  23. gr. Forseti lýðveldisins getur frestað fundum Alþingis tiltekinn tíma, þó ekki lengur en tvær vikur og ekki nema einu sinni á ári. Alþingi getur þó veitt forseta samþykki til afbrigða frá þessum ákvæðum. [Hafi Alþingi verið frestað getur forseti lýðveldisins eigi að síður kvatt Alþingi saman til funda ef nauðsyn ber til. Forseta er það og skylt ef ósk berst um það frá meiri hluta alþingismanna.]1)

   1)L. 56/1991, 4. gr. Við 23. gr. bætist ný málsgrein svohljóðandi:
     Hafi Alþingi verið frestað getur forseti lýðveldisins eigi að síður kvatt Alþingi saman til funda ef nauðsyn ber til. Forseta er það og skylt ef ósk berst um það frá meiri hluta alþingismanna.

  24. gr. Forseti lýðveldisins getur rofið Alþingi, og skal þá stofnað til nýrra kosninga, [áður en 45 dagar eru liðnir frá því er gert var kunnugt um þingrofið],1) enda komi Alþingi saman eigi síðar en [tíu vikum]1) eftir, að það var rofið. [Alþingismenn skulu halda umboði sínu til kjördags.]1)

   1)L. 56/1991, 5. gr. Eftirtaldar breytingar verði á 24. gr.:

a.

Í stað orðanna „áður en 2 mánuðir séu liðnir, frá því að það var rofið“ komi: áður en 45 dagar eru liðnir frá því er gert var kunnugt um þingrofið.

b.

Í stað orðanna „8 mánuðum“ komi: tíu vikum.

c.

Við bætist nýr málsliður: Alþingismenn skulu halda umboði sínu til kjördags.

  25. gr. Forseti lýðveldisins getur látið leggja fyrir Alþingi frumvörp til laga

og annarra samþykkta.

  26. gr. Ef Alþingi hefur samþykkt lagafrumvarp, skal það lagt fyrir forseta lýðveldisins til staðfestingar eigi síðar en tveim vikum eftir að það var samþykkt, og veitir staðfestingin því lagagildi. Nú synjar forseti lagafrumvarpi staðfestingar, og fær það þó engu að síður lagagildi, en leggja skal það þá svo fljótt sem kostur er undir atkvæði allra kosningarbærra manna í landinu til samþykktar eða synjunar með leynilegri atkvæðagreiðslu. Lögin falla úr gildi, ef samþykkis er synjað, en ella halda þau gildi sínu.

 27. gr. Birta skal lög. Um birtingarháttu og framkvæmd laga fer að landslögum.

  28. gr. Þegar brýna nauðsyn ber til, getur forsetinn gefið út bráðabirgðalög [er Alþingi er ekki að störfum].1) Ekki mega þau þó ríða í bág við stjórnarskrána.[T.d. skilgeining á valdsviði forsætisráðherra og jafningja hans: hinna ráðherranna sem Forseti velur í umboði þjóðar, hvern á sínum forsendum] Ætíð skulu þau lögð [fyrir Alþingi þegar er það er saman komið á ný].1) [Samþykki Alþingi ekki bráðabirgðalög, eða ljúki ekki afgreiðslu þeirra innan sex vikna frá því að þingið kom saman, falla þau úr gildi.]1) Bráðabirgðafjárlög má ekki gefa út, ef Alþingi hefur samþykkt fjárlög fyrir fjárhagstímabilið.

   1)L. 56/1991, 6. gr. Eftirtaldar breytingar verði á 28. gr.:

a.

Í stað orðanna „milli þinga“ í 1. málsl. 1. mgr. komi: er Alþingi er ekki að störfum.

b.

Í stað orðanna „fyrir næsta Alþingi á eftir“ í 3. málsl. 1. mgr. komi: fyrir Alþingi þegar er það er saman komið á ný.

c.

2. mgr. greinarinnar orðist svo:
     Samþykki Alþingi ekki bráðabirgðalög, eða ljúki ekki afgreiðslu þeirra innan sex vikna frá því að þingið kom saman, falla þau úr gildi.

  29. gr. Forsetinn getur ákveðið, að saksókn fyrir afbrot skuli niður falla, ef ríkar ástæður eru til. Hann náðar menn og veitir almenna uppgjöf saka. Ráðherra getur hann þó eigi leyst undan saksókn né refsingu, sem landsdómur hefur dæmt,

nema með samþykki Alþingis.

  30. gr. Forsetinn veitir, annaðhvort sjálfur eða með því að fela það öðrum stjórnvöldum, undanþágur frá lögum samkvæmt reglum, sem farið hefur verið eftir

hingað til.

  

III. [Innsetning Alþingis: löggjafarvalds]

  31. gr. [Á Alþingi eiga sæti 63 þjóðkjörnir þingmenn, kosnir leynilegri hlutbundinni kosningu til fjögurra ára. Kjördæmi skulu vera fæst sex en flest sjö. Mörk þeirra skulu ákveðin í lögum, en þó er heimilt að fela landskjörstjórn að ákveða kjördæmamörk í Reykjavík og nágrenni. Í hverju kjördæmi skulu vera minnst sex kjördæmissæti sem úthluta skal á grundvelli kosningaúrslita í kjördæminu. Fjöldi þingsæta í hverju kjördæmi skal að öðru leyti ákveðinn í lögum, sbr. þó 5. mgr. Öðrum þingsætum en kjördæmissætum skal ráðstafa í kjördæmi og úthluta þeim til jöfnunar milli stjórnmálasamtaka þannig að hver samtök fái þingmannatölu í sem fyllstu samræmi við heildaratkvæðatölu sína. Þau stjórnmálasamtök koma þó ein til álita við úthlutun jöfnunarsæta sem hlotið hafa minnst fimm af hundraði af gildum atkvæðum á landinu öllu. Ef kjósendur á kjörskrá að baki hverju þingsæti, að meðtöldum jöfnunarsætum, eru eftir alþingiskosningar helmingi færri í einu kjördæmi en einhverju öðru kjördæmi skal landskjörstjórn breyta fjölda þingsæta í kjördæmum í því skyni að draga úr þeim mun. Setja skal nánari fyrirmæli um þetta í lög. Breytingar á kjördæmamörkum og tilhögun á úthlutun þingsæta, sem fyrir er mælt í lögum, verða aðeins gerðar með samþykki 2/3 atkvæða á Alþingi.]1)

   1)L. 77/1999, 1. gr.

  32. gr. [Alþingi starfar í einni málstofu.]1)

   1)L. 56/1991, 7. gr. 32. gr. orðist svo:
     Alþingi starfar í einni málstofu.

  33. gr. [Kosningarrétt við kosningar til Alþingis hafa allir sem eru 18 ára eða eldri þegar kosning fer fram og hafa íslenskan ríkisborgararétt. Lögheimili á Íslandi, þegar kosning fer fram, er einnig skilyrði kosningarréttar, nema undantekningar frá þeirri reglu verði ákveðnar í lögum um kosningar til Alþingis. Nánari reglur um alþingiskosningar skulu settar í kosningalögum.]1)   1)L. 65/1984, 2. gr.  34. gr. [Kjörgengur við kosningar til Alþingis er hver sá ríkisborgari sem kosningarrétt á til þeirra og hefur óflekkað mannorð.]1) [Hæstaréttardómarar eru þó ekki kjörgengir.]2) [Ekki frekar en Forseti]

   1)L. 65/1984, 3. gr. 2)L. 56/1991, 8. gr. Síðari mgr. 34. gr. orðist svo:
     Hæstaréttardómarar eru þó ekki kjörgengir.

  

IV. [Siðferði og hættir Alþingis]

  35. gr. [Reglulegt Alþingi skal koma saman ár hvert hinn fyrsta dag októbermánaðar eða næsta virkan dag ef helgidagur er og stendur til jafnlengdar næsta árs hafi kjörtímabil alþingismanna ekki áður runnið út eða þing verið rofið. Samkomudegi reglulegs Alþingis má breyta með lögum.]1)

   1)L. 56/1991, 9. gr. 35. gr. orðist svo:
     Reglulegt Alþingi skal koma saman ár hvert hinn fyrsta dag októbermánaðar eða næsta virkan dag ef helgidagur er og stendur til jafnlengdar næsta árs hafi kjörtímabil alþingismanna ekki áður runnið út eða þing verið rofið.
     Samkomudegi reglulegs Alþingis má breyta með lögum.

 

 36. gr. Alþingi er friðheilagt. Enginn má raska friði þess né frelsi.

  37. gr. Samkomustaður Alþingis er jafnaðarlega í Reykjavík. Þegar sérstaklega er ástatt, getur forseti lýðveldisins skipað fyrir um, að Alþingi skuli koma

saman á öðrum stað á Íslandi.

  38. gr. [Rétt til að flytja frumvörp til laga og tillögur til ályktana hafa alþingismenn og ráðherrar.]1)

   1)L. 56/1991, 10. gr. 38. gr. orðist svo:
     Rétt til að flytja frumvörp til laga og tillögur til ályktana hafa alþingismenn og ráðherrar.

  39. gr. [Alþingi]1) getur skipað nefndir [alþingismanna]1) til að rannsaka mikilvæg mál, er almenning varða. [Alþingi]1) getur veitt nefndum þessum rétt til að heimta skýrslur, munnlegar og bréflegar, bæði af embættismönnum og einstökum mönnum.

   1)L. 56/1991, 11. gr. Eftirtaldar breytingar verði á 39. gr.:

a.

Í stað orðanna „Hvor þingdeild“ í upphafi greinarinnar komi: Alþingi.

b.

Í stað orðsins „innandeildarþingmönnum“ í fyrri málslið komi: alþingismanna.

c.

Í stað orðsins „Þingdeildin“ í upphafi síðari málsliðar komi: Alþingi.

  40. gr. Engan skatt má á leggja né breyta né af taka nema með lögum. Ekki má heldur taka lán, er skuldbindi ríkið, né selja eða með öðru móti láta af hendi

neina af fasteignum landsins né afnotarétt þeirra nema samkvæmt lagaheimild.

  41. gr. Ekkert gjald má greiða af hendi, nema heimild sé til þess í fjárlögum

eða fjáraukalögum.

  42. gr. Fyrir hvert reglulegt Alþingi skal, þegar er það er saman komið, leggja frumvarp til fjárlaga fyrir það fjárhagsár, sem í hönd fer, og skal í frumvarpinu fólgin greinargerð um tekjur ríkisins og gjöld. …1)

   1)L. 56/1991, 12. gr.    2. mgr. 42. gr. falli brott

  43. gr. [Endurskoðun á fjárreiðum ríkisins, stofnana þess og ríkisfyrirtækja skal fara fram á vegum Alþingis og í umboði þess eftir nánari fyrirmælum í lögum.]1)

   1)L. 100/1995, 1. gr., sbr. 2. gr. s.l. Í upphafi fyrri málsgreinar 43. gr. falli brott orðið „Sameinað“.

43. gr. orðast svo:
     Endurskoðun á fjárreiðum ríkisins, stofnana þess og ríkisfyrirtækja skal fara fram á vegum Alþingis og í umboði þess eftir nánari fyrirmælum í lögum. 2. gr.

     Lög þessi öðlast þegar gildi. Umboð þingkjörinna yfirskoðunarmanna ríkisreiknings fellur úr gildi er þeir hafa lokið skoðun sinni á ríkisreikningi fyrir árið 1994.

  44. gr. [Ekkert lagafrumvarp má samþykkja fyrr en það hefur verið rætt við þrjár umræður á Alþingi.]1)

   1)L. 56/1991, 14. gr. 44. gr. orðist svo:
     Ekkert lagafrumvarp má samþykkja fyrr en það hefur verið rætt við þrjár umræður á Alþingi.

 

  45. gr. [Reglulegar alþingiskosningar skulu fara fram eigi síðar en við lok kjörtímabils. Upphaf og lok kjörtímabils miðast við sama vikudag í mánuði, talið frá mánaðamótum.]1)

   1)L. 56/1991, 15. gr. 45. gr. orðist svo:     Reglulegar alþingiskosningar skulu fara fram eigi síðar en við lok kjörtímabils. Upphaf og lok kjörtímabils miðast við sama vikudag í mánuði, talið frá mánaðamótum.

 

  46. gr. Alþingi sker sjálft úr, hvort þingmenn þess séu löglega kosnir, svo og

úr því, hvort þingmaður hafi misst kjörgengi.

  47. gr. Sérhver nýr þingmaður skal vinna …1) drengskaparheit að stjórnarskránni, þegar er kosning hans hefur verið tekin gild.

   1)L. 56/1991, 16. gr.  Orðin „eið eða“ í 47. gr. falli brott.

 

  48. gr. Alþingismenn eru eingöngu bundnir við sannfæringu sína og eigi við neinar reglur frá kjósendum sínum. …1)

   1)L. 56/1991, 17. gr. 2. mgr. 48. gr. falli brott.

  49. gr. [Meðan Alþingi er að störfum má ekki setja neinn alþingismann í gæsluvarðhald eða höfða mál á móti honum án samþykkis þingsins nema hann sé staðinn að glæp. Enginn alþingismaður verður krafinn reikningsskapar utan þings fyrir það sem hann hefur sagt í þinginu nema Alþingi leyfi.]1)

   1)L. 56/1991, 18. gr. 49. gr. orðist svo:
     Meðan Alþingi er að störfum má ekki setja neinn alþingismann í gæsluvarðhald eða höfða mál á móti honum án samþykkis þingsins nema hann sé staðinn að glæp.
     Enginn alþingismaður verður krafinn reikningsskapar utan þings fyrir það sem hann hefur sagt í þinginu nema Alþingi leyfi.

 

  50. gr. Nú glatar alþingismaður kjörgengi, og missir hann þá rétt þann, er

þingkosningin hafði veitt honum.

  51. gr. Ráðherrar eiga samkvæmt embættisstöðu sinni sæti á Alþingi, og eiga þeir rétt á að taka þátt í umræðunum eins oft og þeir vilja, en gæta verða þeir þingskapa. Atkvæðisrétt eiga þeir þó því aðeins, að þeir séu jafnframt

alþingismenn. [Ekki er hægt að gera kröfu til að Forseti eins og stjórnarskrá býður geti alltaf valdið lagasmiði: alþingismenn sem uppfylli kröfur um hæfni hvað varðar verksvið sjálfstæðra ráðherraembætta.]

  52. gr. [Alþingi kýs sér forseta og stýrir hann störfum þess.]1)

   1)L. 56/1991, 19. gr. 52. gr. orðist svo:
     Alþingi kýs sér forseta og stýrir hann störfum þess.

 

  53. gr. [Eigi getur Alþingi gert samþykkt um mál nema meira en helmingur þingmanna sé á fundi og taki þátt í atkvæðagreiðslu.]1)

   1)L. 56/1991, 20. gr.  53. gr. orðist svo:
     Eigi getur Alþingi gert samþykkt um mál nema meira en helmingur þingmanna sé á fundi og taki þátt í atkvæðagreiðslu.

 

  54. gr. [Heimilt er alþingismönnum, með leyfi Alþingis, að óska upplýsinga ráðherra eða svars um opinbert málefni með því að bera fram fyrirspurn um málið eða beiðast um það skýrslu.]1)

   1)L. 56/1991, 21. gr. 54. gr. orðist svo:
     Heimilt er alþingismönnum, með leyfi Alþingis, að óska upplýsinga ráðherra eða svars um opinbert málefni með því að bera fram fyrirspurn um málið eða beiðast um það skýrslu.

 

  55. gr. [Eigi má Alþingi taka við neinu málefni nema einhver þingmanna eða ráðherra flytji það.]1)

   1)L. 56/1991, 22. gr. 55. gr. orðist svo:
     Eigi má Alþingi taka við neinu málefni nema einhver þingmanna eða ráðherra flytji það.

 

  56. gr. [Þyki Alþingi ekki ástæða til að gera aðra ályktun um eitthvert mál getur það vísað því til ráðherra.]1)

   1)L. 56/1991, 23. gr. 56. gr. orðist svo:
     Þyki Alþingi ekki ástæða til að gera aðra ályktun um eitthvert mál getur það vísað því til ráðherra.

 

  57. gr. Fundir …1) Alþingis skulu haldnir í heyranda hljóði. Þó getur forseti eða svo margir þingmenn, sem til er tekið í þingsköpum, krafist, að öllum utanþingsmönnum sé vísað burt, og sker þá þingfundur úr, hvort ræða skuli málið í heyranda hljóði eða fyrir luktum dyrum.

   1)L. 56/1991, 24. gr. Í upphafi 57. gr. falli brott orðin „beggja þingdeilda og sameinaðs“.

 

  58. gr. [Þingsköp Alþingis skulu sett með lögum.]1)

   1)L. 56/1991, 25. gr. 58. gr. orðist svo:
     Þingsköp Alþingis skulu sett með lögum.

  

V. [Innsetning Dómsvalds innan ramma laga]

 

 59. gr. Skipun dómsvaldsins verður eigi ákveðin nema með lögum.

  60. gr. Dómendur skera úr öllum ágreiningi um embættistakmörk yfirvalda. Þó getur enginn, sem um þau leitar úrskurðar, komið sér hjá að hlýða yfirvaldsboði

í bráð með því að skjóta málinu til dóms.

  61. gr. Dómendur skulu í embættisverkum sínum fara einungis eftir lögunum. Þeim dómendum, sem ekki hafa að auk umboðsstörf á hendi, verður ekki vikið úr embætti nema með dómi, og ekki verða þeir heldur fluttir í annað embætti á móti vilja þeirra, nema þegar svo stendur á, að verið er að koma nýrri skipun á dómstólana. [Þó má veita þeim dómara, sem orðinn er fullra 65 ára gamall, lausn frá embætti, en hæstaréttardómarar skulu eigi missa neins í af launum sínum.]1)

   1)L. 56/1991, 26. gr. 3. málsl. 61. gr. orðist svo: Þó má veita þeim dómara, sem orðinn er fullra 65 ára gamall, lausn frá embætti, en hæstaréttardómarar skulu eigi missa neins í af launum sínum.

  

VI. [Innsetning siðferðis innrætingar]

  62. gr. Hin evangeliska lúterska kirkja skal vera þjóðkirkja á Íslandi, og skal ríkisvaldið að því leyti styðja hana og vernda.

 Breyta má þessu með lögum.

  63. gr. [Allir eiga rétt á að stofna trúfélög og iðka trú sína í samræmi við sannfæringu hvers og eins. Þó má ekki kenna eða fremja neitt sem er gagnstætt góðu siðferði eða allsherjarreglu.]1)

   1)L. 97/1995, 1. gr.

  64. gr. [Enginn má neins í missa af borgaralegum og þjóðlegum réttindum fyrir sakir trúarbragða sinna, né heldur má nokkur fyrir þá sök skorast undan almennri þegnskyldu. Öllum er frjálst að standa utan trúfélaga. Enginn er skyldur til að inna af hendi persónuleg gjöld til trúfélags sem hann á ekki aðild að. Nú er maður utan trúfélaga og greiðir hann þá til Háskóla Íslands gjöld þau sem honum hefði ella borið að greiða til trúfélags síns. Breyta má þessu með lögum.]1)

   1)L. 97/1995, 2. gr.

  

VII. [Almenn mannréttindi og fleira]

  65. gr. [Allir skulu vera jafnir fyrir lögum og njóta mannréttinda án tillits til kynferðis, trúarbragða, skoðana, þjóðernisuppruna, kynþáttar, litarháttar, efnahags, ætternis og stöðu að öðru leyti. Konur og karlar skulu njóta jafns réttar í hvívetna.]1)

   1)L. 97/1995, 3. gr.

  66. gr. [Engan má svipta íslenskum ríkisborgararétti. Með lögum má þó ákveða að maður missi þann rétt ef hann öðlast með samþykki sínu ríkisfang í öðru ríki. Útlendingi verður aðeins veittur íslenskur ríkisborgararéttur samkvæmt lögum. Íslenskum ríkisborgara verður ekki meinað að koma til landsins né verður honum vísað úr landi. Með lögum skal skipað rétti útlendinga til að koma til landsins og dveljast hér, svo og fyrir hverjar sakir sé hægt að vísa þeim úr landi. Engum verður meinað að hverfa úr landi nema með ákvörðun dómara. Stöðva má þó brottför manns úr landi með lögmætri handtöku. Allir, sem dveljast löglega í landinu, skulu ráða búsetu sinni og vera frjálsir ferða sinna með þeim takmörkunum sem eru settar með lögum.]1)

   1)L. 97/1995, 4. gr.

  67. gr. [Engan má svipta frelsi nema samkvæmt heimild í lögum. Hver sá sem hefur verið sviptur frelsi á rétt á að fá að vita tafarlaust um ástæður þess. Hvern þann sem er handtekinn vegna gruns um refsiverða háttsemi skal án undandráttar leiða fyrir dómara. Sé hann ekki jafnskjótt látinn laus skal dómari, áður en sólarhringur er liðinn, ákveða með rökstuddum úrskurði hvort hann skuli sæta gæsluvarðhaldi. Gæsluvarðhaldi má aðeins beita fyrir sök sem þyngri refsing liggur við en fésekt eða varðhald. Með lögum skal tryggja rétt þess sem sætir gæsluvarðhaldi til að skjóta úrskurði um það til æðra dóms. Maður skal aldrei sæta gæsluvarðhaldi lengur en nauðsyn krefur, en telji dómari fært að láta hann lausan gegn tryggingu skal ákveða í dómsúrskurði hver hún eigi að vera. Hver sá sem er af öðrum ástæðum sviptur frelsi á rétt á að dómstóll kveði á um lögmæti þess svo fljótt sem verða má. Reynist frelsissvipting ólögmæt skal hann þegar látinn laus. Hafi maður verið sviptur frelsi að ósekju skal hann eiga rétt til skaðabóta.]1)

   1)L. 97/1995, 5. gr.

  68. gr. [Engan má beita pyndingum né annarri ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð eða refsingu. Nauðungarvinnu skal engum gert að leysa af hendi.]1)

   1)L. 97/1995, 6. gr.

  69. gr. [Engum verður gert að sæta refsingu nema hann hafi gerst sekur um háttsemi sem var refsiverð samkvæmt lögum á þeim tíma þegar hún átti sér stað eða má fullkomlega jafna til slíkrar háttsemi. Viðurlög mega ekki verða þyngri en heimiluð voru í lögum þá er háttsemin átti sér stað. Í lögum má aldrei mæla fyrir um dauðarefsingu.]1)

   1)L. 97/1995, 7. gr.

  70. gr. [Öllum ber réttur til að fá úrlausn um réttindi sín og skyldur eða um ákæru á hendur sér um refsiverða háttsemi með réttlátri málsmeðferð innan hæfilegs tíma fyrir óháðum og óhlutdrægum dómstóli. Dómþing skal háð í heyranda hljóði nema dómari ákveði annað lögum samkvæmt til að gæta velsæmis, allsherjarreglu, öryggis ríkisins eða hagsmuna málsaðila. Hver sá sem er borinn sökum um refsiverða háttsemi skal talinn saklaus þar til sekt hans hefur verið sönnuð.]1)

   1)L. 97/1995, 8. gr.

  71. gr. [Allir skulu njóta friðhelgi einkalífs, heimilis og fjölskyldu. Ekki má gera líkamsrannsókn eða leit á manni, leit í húsakynnum hans eða munum, nema samkvæmt dómsúrskurði eða sérstakri lagaheimild. Það sama á við um rannsókn á skjölum og póstsendingum, símtölum og öðrum fjarskiptum, svo og hvers konar sambærilega skerðingu á einkalífi manns. Þrátt fyrir ákvæði 1. mgr. má með sérstakri lagaheimild takmarka á annan hátt friðhelgi einkalífs, heimilis eða fjölskyldu ef brýna nauðsyn ber til vegna réttinda annarra.]1)

   1)L. 97/1995, 9. gr.

  72. gr. [Eignarrétturinn er friðhelgur. Engan má skylda til að láta af hendi eign sína nema almenningsþörf krefji. Þarf til þess lagafyrirmæli og komi fullt verð fyrir. Með lögum má takmarka rétt erlendra aðila til að eiga fasteignaréttindi eða hlut í atvinnufyrirtæki hér á landi.]1)

   1)L. 97/1995, 10. gr.

  73. gr. [Allir eru frjálsir skoðana sinna og sannfæringar. Hver maður á rétt á að láta í ljós hugsanir sínar, en ábyrgjast verður hann þær fyrir dómi. Ritskoðun og aðrar sambærilegar tálmanir á tjáningarfrelsi má aldrei í lög leiða. Tjáningarfrelsi má aðeins setja skorður með lögum í þágu allsherjarreglu eða öryggis ríkisins, til verndar heilsu eða siðgæði manna eða vegna réttinda eða mannorðs annarra, enda teljist þær nauðsynlegar og samrýmist lýðræðishefðum.]1)   1)L. 97/1995, 11. gr.  74. gr. [Rétt eiga menn á að stofna félög í sérhverjum löglegum tilgangi, þar með talin stjórnmálafélög og stéttarfélög, án þess að sækja um leyfi til þess. Félag má ekki leysa upp með ráðstöfun stjórnvalds. Banna má þó um sinn starfsemi félags sem er talið hafa ólöglegan tilgang, en höfða verður þá án ástæðulausrar tafar mál gegn því til að fá því slitið með dómi. Engan má skylda til aðildar að félagi. Með lögum má þó kveða á um slíka skyldu ef það er nauðsynlegt til að félag geti sinnt lögmæltu hlutverki vegna almannahagsmuna eða réttinda annarra. Rétt eiga menn á að safnast saman vopnlausir. Lögreglunni er heimilt að vera við almennar samkomur. Banna má mannfundi undir berum himni ef uggvænt þykir að af þeim leiði óspektir.]1)

   1)L. 97/1995, 12. gr.

  75. gr. [Öllum er frjálst að stunda þá atvinnu sem þeir kjósa. Þessu frelsi má þó setja skorður með lögum, enda krefjist almannahagsmunir þess. Í lögum skal kveða á um rétt manna til að semja um starfskjör sín og önnur réttindi tengd vinnu.]1)

   1)L. 97/1995, 13. gr.

  76. gr. [Öllum, sem þess þurfa, skal tryggður í lögum réttur til aðstoðar vegna sjúkleika, örorku, elli, atvinnuleysis, örbirgðar og sambærilegra atvika. Öllum skal tryggður í lögum réttur til almennrar menntunar og fræðslu við sitt hæfi. Börnum skal tryggð í lögum sú vernd og umönnun sem velferð þeirra krefst.]1)

   1)L. 97/1995, 14. gr.

  77. gr. [Skattamálum skal skipað með lögum. Ekki má fela stjórnvöldum ákvörðun um hvort leggja skuli á skatt, breyta honum eða afnema hann. Enginn skattur verður lagður á nema heimild hafi verið fyrir honum í lögum þegar þau atvik urðu sem ráða skattskyldu.]1)

   1)L. 97/1995, 15. gr.

  78. gr. [Sveitarfélög skulu sjálf ráða málefnum sínum eftir því sem lög ákveða. Tekjustofnar sveitarfélaga skulu ákveðnir með lögum, svo og réttur þeirra til að ákveða hvort og hvernig þeir eru nýttir.]1)

   1)L. 97/1995, 16. gr.

  79. gr. Tillögur, hvort sem eru til breytinga eða viðauka á stjórnarskrá þessari, má bera upp bæði á reglulegu Alþingi og auka-Alþingi. Nái tillagan samþykki …1) skal rjúfa Alþingi þá þegar og stofna til almennra kosninga af nýju. Samþykki [Alþingi]1) ályktunina óbreytta, skal hún staðfest af forseta lýðveldisins, og er hún þá gild stjórnskipunarlög. Nú samþykkir Alþingi breytingu á kirkjuskipun ríkisins samkvæmt 62. gr., og skal þá leggja það mál undir atkvæði allra kosningarbærra manna í landinu til samþykktar eða synjunar, og skal atkvæðagreiðslan vera leynileg.   1)L. 56/1991, 27. gr.

a.

Í 2. málsl. 1. mgr. 79. gr. falli brott orðin „beggja þingdeilda“.

b.

Í stað orðanna „báðar deildir“ í 3. málsl. 1. mgr. 79. gr. komi: Alþingi.

 80. gr.

81. gr. Stjórnskipunarlög þessi öðlast gildi, þegar Alþingi gerir um það ályktun, enda hafi meiri hluti allra kosningarbærra manna í landinu með leynilegri atkvæðagreiðslu samþykkt þau.1)   1)Sbr. þingsályktun um gildistöku stjórnarskrár lýðveldisins Íslands, nr. 33 16. júní 1944, og yfirlýsingu forseta sameinaðs Alþingis um gildistöku stjórnarskrárinnar, nr. 33 17. júní 1944. Sbr. og þingsályktun um niðurfelling

dansk-íslenska sambandslagasamningsins frá 1918, nr. 32 16. júní 1944.

  Ákvæði um stundarsakir. Er stjórnarskrá þessi hefur öðlast gildi, kýs sameinað Alþingi forseta Íslands fyrsta sinni eftir reglum um kjör forseta sameinaðs Alþingis, og nær kjörtímabil hans til 31. júlí 1945. Þeir erlendir ríkisborgarar, sem öðlast hafa kosningarrétt og kjörgengi til Alþingis eða embættisgengi, áður en stjórnskipunarlög þessi koma til framkvæmda, skulu halda þeim réttindum. Danskir ríkisborgarar, sem téð réttindi hefðu öðlast samkvæmt 75. gr. stjórnarskrár 18. maí 1920, að óbreyttum lögum, frá gildistökudegi stjórnarskipunarlaga þessara og þar til 6 mánuðum eftir að samningar um rétt danskra ríkisborgara á Íslandi geta hafist, skulu og fá þessi réttindi og halda þeim. [Þrátt fyrir ákvæði 6. mgr. 31. gr. nægir samþykki einfalds meiri hluta atkvæða á Alþingi til að breyta lögum um kosningar til Alþingis til samræmis við stjórnarskipunarlög þessi eftir að þau taka gildi. Þegar sú breyting hefur verið gerð fellur ákvæði þetta úr gildi.]1)   1)L. 77/1999, 2. gr.

ÞJÓÐVELDI  

(Forseti kosinn með þjóðaratkvæðum)

FORSETAVALD

(Velur Ráðherra) Skipunarvald (Skipar embættismenn: Dómara m.m.)

 

FRAMKVÆMDAVÖLD (Stjórn ráðherra) 

                                                                                                              (Dómendur) DÓMSVALD 

(Bindur ráðherra: ákveður ábyrgð vald þeirra) (Ákveður skipun Dómenda)

LÖGGJAFARVALD

   

(Þingmenn:lagasmiðir kosnir  með þjóðaratkvæðum) 

ÞJÓÐVELDI 

„Ótrúlega ómerkilegt“ af Samfylkingu

Athugasemdir

[Óskar Arnórsson, 28.1.2009 kl. 21:30]

Sæll Júlíus!

Holl og góð lesning. T.d. þetta: 24. gr. Forseti lýðveldisins getur rofið Alþingi, og skal þá stofnað til nýrra kosninga, [áður en 45 dagar eru liðnir frá því er gert var kunnugt um þingrofið],1) enda komi Alþingi saman eigi síðar en [tíu vikum]1) eftir, að það var rofið. [Alþingismenn skulu halda umboði sínu til kjördags.]1)

1)L. 56/1991, 5. gr.  Ég er búin að lúslesa Stjórnarskránna og mitt mat er að það er ekki farið eftir henni á mörgum stöðum og ég sé að þú hefur feitletrað á réttum punktum.  Í lagadeild HÍ, eru prófessorar og kennarar að kenna "túlkun" á þessu skýra og greinilega ákvæði um vald Forseta til þingrofs á lagadeildinni!

Þeir eru farnir að "túlka" Stjórnarskránna eins og múslimar kóraninn. Þar er því haldið fram að aðeins forsætisráðherra geti rofið þing!

Þess vegna verða svona "stjórnmálasúpur til" því ekki er farið eftir þeim lögum sem kveðið er á um skýrt og greinilega í Stjórnarskránni. Fólk bara nennir ekki að setja sig inn í Stjórnarskránna.

Það þyrfti að setja hana sem skyldunám í alla skóla, því það myndi auka siðferðisvitund fólks á Íslandi.

Ef lög stangast á við Stjórnarskrá, eru þau ógild. Jafnvel þó þau hafi verið samþykkt af meirihluta Alþingis. Jafnvel þó Forseti hafi skrifað undir þau líka.

Það myndi margt breytast til batnaðar ef Stjórnarskrá Íslands yrði sett í samband aftur. Kanski nýja Ríkisstjórnin geri það hver veit? Þarfur pistill.

Kær kveðja,  

[Júlíus Björnsson, 28.1.2009 kl. 22:24]

Fossætisráðherra heyrir undir Forseta sem aðrir sjálfstæðir ráðherrar. Hann stýrir fundum.

Lýðveldið eða þjóðvaldið gefur Forsetavaldið og Löggjafarvaldið. Af Forsetavaldi Koma framkvæmdavöldin og af Löggjafarvaldið gefur Dómsvaldið.

Stjórnarkráin án breytinganna stendur þeirri tækifæra og mannréttinda USA mikið nær en þeim forræðis, skrifræðis og ráðstjórnar sem tíðkast innan ESB.

Hneykslið er að engin hlutlaus hingað til hefur lesið hana og siðspilltar hefðir og stjórnarhættir hafa villt þjóðinni sýn um hver Íslenski stjórnskipunargrunnurinn er. 

Eftir dúsunum spila limirnir. Málatilbúnaður er nú lífsbrauð lögfræðistéttarinnar. Eins dauði er annars brauð. Fjöldi Dómara er í réttu hlutfalli siðspillinguna.  Færri dómar eru minni tekjur og því miður fer virðing oftar eftir tekjum en ekki verkum.

[DG, 28.1.2009 kl. 22:56]

Góð grein og fróðleg Skrítið að það sé hægt að túlka 24 gr á einhvern annan hátt  Og mér sýnist forsetinn hafa töluvert vald samkvæmt stjórnarskránni

[Júlíus Björnsson, 28.1.2009 kl. 23:02]

Forsetavald ekki í gerðum eð skipunum hingað til í meir en hálfa öld.

Fundastjórinn: forsætisráðherra hefur engin völd samkvæmt stjórnarskrá heldur framkvæmdavald samkvæmt lögum hverju sinni.

[Jóna Kolbrún Garðarsdóttir, 29.1.2009 kl. 01:13]

  Ég nenni ekki að lesa svona mikið núna en, stjórnarskráin hefur margoft verið brotin í valdatíð síðustu ríkisstjórnar. 

[Júlíus Björnsson, 29.1.2009 kl. 01:20]

Jóna það er nóg að lesa það kolsvarta og rauða.

[Óskar Arnórsson, 29.1.2009 kl. 04:11]

Þetta er með ólíkindum! Jóna kanski er þreytt akkúrat núna. Enn þetta endurspeglar áhugaleysi fólks á sinni eigin Stjórnarskrá! Er það að furða að þetta þjóðfélag sé á hausnum!

Jóna! Ég tók þig bara sem dæmi. Ber mikla virðingu fyrir því sem þú skrifar á blogginu.;) Enn þú átt að lesa ALLA sjórnarskránna! Það eru bara tvær blaðsíður.

[Júlíus Björnsson, 29.1.2009 kl. 14:22]

V-eldi v-alda: aldar merkir líka menn í skáldamáli. Þjóðveldi: þjóðinni kemur valdið að ofan Forsetavald [þjóðgerfingur] og að neðan Löggjafarvald [lagasmiðir alþingi]. 

Sameiginleg Framkvæmdavöld þjóðarinnar velur Forsetinn, skyldur, verksvið og  takmarkanir er skilgreindar af Löggjafarvaldinu [lagasmiðunum til varnar lýðræðinu].

 Dómsvaldið kemur frá Löggjafarvaldinu og Forsetinn skipar embættismenn [Dómara].

Fyrsti Forsetinn [Sveinn Björnsson] hefur verið samvinnuþýður þar byrjar hefðin að fara ekki eftir stjórnskipunarskrá  út í ystu æsar.

Ráðherrum framkvæmdavalda [sameiginlegra framkvæmda þjóðarinnar] er færð öll völd [með þögn, aðgerðarleysi þjóðarinnar] og Fundarstjóri ráðherranna er gerður að Forseta.

For> á undan: Seta eða setja. Sæti ég ef ég hlýt eða er undirsettur. Til sætis. Forsætisráðherra heitir fundarstjóri.

[Óskar Arnórsson, 29.1.2009 kl. 23:16]

Vel útskýrt Júlíus. Þarf enga viðbót við þessa útskyringu. 

[Júlía Helgadóttir (IP-tala skráð) 29.1.2009 kl. 23:22]

Þetta er hreint ótrúlegt, svo ekki meira sé sagt.

[Júlíus Björnsson, 29.1.2009 kl. 23:58]

Júlía, það trúir mér enginn því allir telja sig ekki þurfa að lesa þetta því þeir hafi verið uppfræddir um þetta áður. Ég er ekki undanskilin, ég trúði ekki mínum eigin augum sjálfur. Ég skil vel að sumir hafi ekki þorað að framkvæma þetta. Of líkt USA hvað varðar stétt með stétt og þjóðernishyggju.  Forsetavald er alls ekki gott að mínu mati í höndum þess sem var valin á röngum forsendum.

Orðið Forsetavald er ekki einu sinni skráð í almennar orðabækur. Þótt ég hafi strax skilið það þegar ég sá það fyrst.

[Júlíus Björnsson, 30.1.2009 kl. 19:07]

LÖND OG LÝÐIR [KRISTINN ÁRMANNSSON 1951 -1954]

Núverandi stjórnskipun Dana byggist á stjórnarskránni (Grundloven) frá 5. júní 1849, sem hefur haldizt óbreytt í höfuðatriðum í heila öld, þó að smá endurskoðanir hafi farið nokkrum sinnum (sú síðasta 1920). Samkvæmt henni er í Danmörku þingbundin konungstjórn; konungstignin er arfgeng. Löggjafarvaldið er í höndum konungs og [ríkis]þings í sameiningu, framkvæmdavaldi í höndum konungs og dómsvaldið í höndum dómstólanna. Konungurinn er ábyrgðarlaus, og skal því sérhver stjórnarathöfn hans vera samþykkt og staðfest af minnsta kosti einum ráðherra til þess að öðlast gildi. Hinsvegar getur Konungur synjað lögum, samþykktum af ríkisþingi, staðfestingar, og öðlast þau þá ekki gildi; en konungsvaldið hefur sjaldan neytt þessa réttar.

Samkvæmt lagabókstaf stjórnarskrárinnar velur konungur sjálfur ráðherra sína, en dönsk stjórnskipunarvenja krefst þess, að á bak við þá standi meiri hluti þjóðþingsins. Ef ráðuneytið í mikilvægu máli er varðar stefnu þess, hefur meiri hluta Þjóðþingsins á móti sér, verður það annaðhvort að segja af sér eða stofna til nýrra kosninga, en úrslit þeirra skera úr um það, hvort ráðuneytið verður áfram við völd. 

Samkvæmt stjórnarskránni 1919 er Finnland lýðveldi.  Forseti, kosinn til 6 ára, er æðsti embættismaður ríkisins.  Hann er valinn af kjörmönnum, sem þjóðin kýs sjálf. Þjóðkjörið þing, skipað 200 þingmönnum, fer ásamt forseta með æðstu völd ríkisins. Forseti velur sér ráðuneyti, sem hefur traust meirihluta þingsins. Vald forseta er svipað og vald þingbundins konungs. 

[Júlíus Björnsson, 30.1.2009 kl. 19:09]

Stjórnarskráin 1947 gerir engar kröfur um að Forseti velji framkvæmdavaldið [ráðherra] úr hópi lögjafarvaldsins [þingmanna]. Hinsvegar er sú hætta að framkvæmdavaldið verði mjög seinvirkt ef ekki er laglegur meirihluti fyrir breytingum hverju sinni. Hinsvegar er nóg af lögum sem hægt er að framkvæma eftir. Stjórnarskráin gerir kröfu um góða samvinnu milli þingmanna óháð flokkum og skipaðra ráðherra af Forseta í umboði þjóðarinnar. Það sem hefur gerst á Íslandi er að Forsetar hafa verið of hliðhollir framkvæmda valdinu hingað til á kostnað löggjafarvaldsins. Þess vegna virkar ekki lýðræðið í framkvæmd. Óeðlilegar hefðir eru settar ofar frelsi stjórnarskráarinnar til að njóta sín til fullnustu. Með því að velja ráðherra úr röðum þingmanna er verið að tryggja 51%  [löggjafavaldsins]nánast alræði til breytinga á öllum sviðum framkvæmdavaldsins.   Þetta aftur móti gerir augljóst að hagsmunaklíka stjórnmálflokks raðar á lista fólki í samræmi við sína sérhagsmuni en ekki með hæfni til lagagerðar nýrra laga [sem eiga ekki að vera mörg ný á hverju ári]. Lögin setja rammann á framkvæmdir á hverjum tíma.

Til að breyta þessu verður þjóðin að eiga frumkvæði um að Forseti velji ráðherra eins og  honum honum ber. Ráðherrar verða svo að semja við þingmenn á hverjum tíma ef um lagabreytingar er að ræða, Fjárlög á hverju ári [tengist skattheimtu] og laun æðstu manna ríkisins samkvæmt sömu stjórnar skrá voru [breytt með setningu kjaradóms] alltaf háð samþykki  meirihluta löggjafarvaldsins. Á sama hátt getur löggjafavaldið ekki kúgað:  Forseta með því að setja lög sem lækka laun hans.

Ef forseti velur ráðherra sem 3/4 hlutar þingmanna líkar ekki þá geta þingmenn látið þjóðina ákveða í þjóðaratkvæðagreiðslu hvort skipta beri um Forseta [ræður þá einfaldur meirihluti þjóðarinnar]. Á sama hátt getur Forseti boðið til kosninga líki honum ekki lagasetning.

Flokkar sem vilja njóta lýðræðisávaxta Stjórnarskráarinnar frá 1947, [láta Forseta] velja Ráðherraefni með tilliti til hæfni á hverjum tíma í þau ráðherra embætti sem sami Forseti velur.

Ég vil ríkjandi hefð burt ég vil virkt lýðræði. Fullan aðskilnað Framkvæmdavalds og Löggjafarvalds eins og Stjórnarskráin býður upp á.

Ísland fyrir Íslendinga. Hæft fólk yfir framkvæmdir.  Þingið sem setur lögin: ramma framkvæmdavaldsins, getur verið úrval af greindum einstaklingum úr öllum stéttum á öllum tímun.

[Júlíus Björnsson, 30.1.2009 kl. 19:10]

Stjórnarskrá Íslands 1947 býður upp Þjóðveldi [þjóðvöld] sem greinist í Forsetavald [þjóratkvæði] og Löggjafarvald. [þjóðaratkvæði].

Frá Forsetaveldinu koma framkvæmdavöldin [velur ráðherra] [sameiginlegar þjóðarframkvæmdir] til skýrgreiningar og aðhalds hjá Löggjafarvaldinu.

Frá Löggjafarvaldinu kemur Dómsvald sem Forsetavald skipar.

Klíkuskapur frá 1947 hefur réttlætt þess einföldun á nýtingu stjórnarskrár út í yztu æsar.

Þögn Þjóðar, Forseta, lagasmiða:alþingismanna.

Hér hefur því alltaf ríkt ráðherra einræði í reynd en vald eins ráðherra er skilgreint með lögum utan stjórnarskrár, samkvæmt stjórnskipunarlögunum: Stjórnarskránni. 

Leitum ekki langt yfir skammt. Tækifærisinnar kunna ekki að lesa og hafa því ekki farið eftir stjórnarskránni að flestu leyti síðan 1947.

[Júlíus Björnsson, 30.1.2009 kl. 21:36]

Forsetavald setur  inn Framkvæmdavöldin.

Bóndi lét naut geta afkvæmi sitt. Þá lét hann svín geta afkvæmi sitt.  Móðir lét dætur greiða hár sitt. Faðirinn lét syni klára verk sitt.

Lögfræðingur, ráðherra "hlutlaus" matsmaður hvað varða stjórnskipunarlög?:  eign þjóðarinnar í öllu sínu veldi. Þjóðin teljum við okkur vera, það mun nú vera lýðurinn í Lýðveldi. Loðvíkar voru  Evrópskir einvaldar: þeirra voru framkvæmdavöldin, löggjafarvaldið, dómsvöldin.

Annar Bálkur stjórnskipunarlaga Íslands heldur um Forsetavald Íslenska Þjóðveldisins. [ekki fundastjóra ráðherra sem stjórnarskrá kallar Forsætis].

Sjá:

15. gr. Forsetinn skipar ráðherra og veitir þeim lausn. Hann ákveður tölu þeirra og skiptir störfum með þeim.

14. gr. Ráðherrar bera ábyrgð á stjórnarframkvæmdum öllum. Ráðherraábyrgð er ákveðin með lögum.

Sá heldur sem á veldur. Sérhver ber ábyrgð á því sem hann veldur. Völd ráðherra eru [stjórnar] framkvæmdavöld. Þau eru ákveðin eða bundinn þeim lögum sem löggjafarvaldið: alþingi hefur sett eða setur á hverju kjörtímabili. Það er liggja utan stjórnarskrár. Þjóðarframkvæmdavaldið er ekki bundið í stjórnarskrá [sem er óháð tíma: stjórnskipunarlög og önnur sem varða almenn mannréttindi um aldur og ævi].

Stjórnarskrá er í eðli sínu boðorð þjóðarinnar [okkar] hér því hér gildir almennt lýðræði með fjölskiptingu þjóðavaldanna. Forsetavald, Löggjafarvald og Dómsvald [að stofni til] skilgreint með stjórnskipunarlögum í stjórnarskrá Íslenska þjóðveldisins. [stjórnar]Framkvæmdalög og Dómsvald bundin lögum Löggjafarvaldsins: Alþingis  hinna 63 lagasmiða.

13. gr. Forsetinn lætur ráðherra[na] framkvæma vald sitt.

Er það ekki þjóðinni handahafa allra valda milli kosninga augljóst? Sjá Stjórnarskrá Íslands frá 1947 með síðari tíma breytingum [oftast  í anda Loðvíkanna]

[Júlíus Björnsson, 30.1.2009 kl. 21:40]

Samkvæmt mínum skilning á stjórnarskrá þjóðarinnar frá 1947 ber sérhver, valinn af Forseta þjóðarinnar, ráðherra sjálfstæða ábyrgð á verksviði síns embættis, bundinn af lögum alþings, hverju sinni. Sá ráðherra sem er fundarstjóri kallist Forsætis.

Eðlilegt er þar sem framkvæmda völd fylgja skattheimtu [fjárlögum] á hverjum tíma, sem þarf samþykkis Alþingis, að ráðherrar þurfi að ræða sín á milli um réttláta skiptingu hverjum einstökum til handa.   Hinsvegar ber verkstjóri keim af einhverju öðru kerfi en stjórnarskráin býður upp á. Það er einn æðri hinum, stýrir hvað þeir gera. Sem óbein skilgreining á einvaldi. Flokkarnir geta gert hvað sem þeir vilja í sínum herbúðum.

Þjóðin vill að þingið sé friðhelgur staður þjóðarlýðræðisins og þar fari fram sjálfstæð skoðanaskipti lagasmiða og allir undir Forseta ennfremur leysi málin, á hverjum tíma, í samræmi við lög, með samvinnu um sættir að leiðarljósi.  Sér í lagi ráðherrar.   

Það er ljóst að Íslendingar telja sig ekki þurfa að lesa stjórnarskrá [grunnreglur þjóðarsamfélagsins] af því þeir hafa allt frá 1947 trúað því að stjórnhættir væru í samræmi og þar afleiðandi, sýnidæmi um rétta útfærslu á henni.

Máli mínu til stuðnings eru allir þessir sem telja þörf á miklum stjórnlaga breytingum. 

Þessi siðspilling frávik frá boðskap hinnar upprunalegu sem er í anda þeirra Finnsku og Bandarísku að ég tel, stefna í átt til þeirra Evrópsku sem byggja sínar á stjórnarskrár á aldagömlum hefðum einræðisherranna.   

Er ekki nema von að ESB-sinnar  og aðrir forsjárhyggju einræðissinnar eða forréttindahyggju aðilar vilji festa þessar meintu hefðir í Íslenskum stjórnarháttum í sessi. 

 

Breytingar frá 1947 án þjóðar atkvæðagreiðslu eru máli mínu til stuðnings. 

 Verkstjórn íslenska flokkakerfisins: þegar gert er ráð fyrir einstaklingum sem geta tekið sjálfstæðar ákvarðanir, í flestum samfélögum og þjóðfélögum manna

[Vilhjálmur Árnason, 31.1.2009 kl. 23:47]

Flottur.

[Júlíus Björnsson, 1.2.2009 kl. 02:29]

Takk fyrir mig og  megi frelsið þrífast!

[Guðni Karl Harðarson, 2.2.2009 kl. 23:43]

>Ég vil ríkjandi hefð burt ég vil virkt lýðræði. Fullan aðskilnað Framkvæmdavalds og Löggjafarvalds eins og >Stjórnarskráin býður upp á.

>Ísland fyrir Íslendinga. Hæft fólk yfir framkvæmdir.  Þingið sem setur lögin: ramma framkvæmdavaldsins, getur >verið úrval af greindum einstaklingum úr öllum stéttum á öllum tímun.

Já það má alveg aðskilja framkvæmdavald við löggjafarvald. Hinsvegar er það mín skoðun að má vinna þessi mál aðskilin en sama fólk koma að báðum verkum. Þar að segja: ég er að tala um samvinnu svæðisþingmanns (eða þingmanns) og aðilans sem er sérfræðingur inni í efnahagsstjórn svæðisins. Þannig sama með löggjafarvaldið. þingmaður og ráðinn fræðimaður í efnahagsstjórn geta þarna unnið saman að málum. Héraðslögmálum og líka þeim málum sem þeir þyrftu að beina til Alþingis.

Vá. Við þurfum svo sannarlega á þér að halda þarna niður frá þú veist! Ef þú hefur áhuga og ætlar að koma. Komdu þá með allt þetta og allar hugmyndir í þessa veru!

 Þakka fyrir þetta frábæra innlegg! Og já megi frelsi fólksins vera notað til tjáninga og heilla fyrir alla menn. Allir fyrir einn, einn fyrir alla.

Minn hagur er þinn hagur og ekkert múður um stjórnmálaskoðana-niður-flokkanir. Þær skipta ekki máli. Heldur fólkið sjálft!

[Júlíus Björnsson, 3.2.2009 kl. 01:52]

Heimili,  foreldarnir afla og eyða lífið og þeirra foreldrar kenna þeim að veita sér aðhald. Þorpið allir þekkja alla. Svo gerast málinn að  að framkvæmda aðilinn sem aflar skatts og eyðir, honum er ekki treystandi sökum fjarlægðar við umbjóðendur sína, og spillingarmátt mikla valda og fjármuna. Þá kom löggjafinn alþingsmenn til sögunar eftirlitsaðilar hver frá sínu svæði til að setja reglur um eyðsluna  [skattinn frá hverju svæði] hámarka hana og lámarka og reka viðkomandi framkvæmdavald ef þurfa þykir.Þetta er sígilda frjálshyggja, í hvað fara skattpeningarnir, ávöxtur af vinnu launþega? Þingmenn eiga alls ekki að vera framkvæmda aðilar, heldur lagasmiðir og því dómbærir hvenær samtíma lögum t.d. fjárframlögum er framfylgt. 

[Guðni Karl Harðarson, 3.2.2009 kl. 16:35]

>Þorpið allir þekkja alla. Svo gerast málinn að  að framkvæmda aðilinn sem aflar skatts og eyðir, honum er ekki >treystandi sökum fjarlægðar við umbjóðendur sína, og spillingarmátt mikla valda og fjármuna.

Akkúrat málið. Ég þakka þér þennan punkt! Þetta er nú eitt af dæmunum sem erfitt væri að laga með eitt kjördæmi í landinu. En ef inni á svæði þá væri framkvæmdaaðili (ég vil nokkra aðila en ekki einn) í miklu meiri nálægð við sína heimabyggð og málin léttara að laga. 

>Þingmenn eiga ekki að vera framkvæmdaaðilar.........

heldur framkvæmdavaldaþátttakendur. Gleymum ekki því að ef að fólkið sjálft tekur við stjórninni á þingum þá eru komnar allt aðrar forsendur. Og það er auðvitað mín skoðun að ef setja á í gang framkvæmdir samþykktar af þingi og efnahagsstjórn (aths. mín uppástunga) þá megi þeir aðilar alls ekki eiga hlut, fyrirtæki eða koma að framkvæmdinni með beinum stuðningi við þann sem setur framkvæmd í gang (sv. einkavinir osfrv.). Framkvæmdin væri aðeins fyrir heildina.

[Sigurður Rúnar Sæmundsson, 3.2.2009 kl. 18:54]

Þetta eru frábærar umræður. Málið er í sjálfu sér einfalt. Stjórnarskrána í gildi. Ótrúlegt að spillingaröflunum hafi tekist að fara svo mikið framhjá ákvæðum Stjórnarskrárinnar. Það er líka alveg ótrúlegt að Stjórnarskráin skuli ekki vera kennd í skólum og skoðuð þar og rökrædd af nemendum og kennurum. Kannski má ætla að allir  alþingismenn frá upphafi lýðveldis á Íslandi hafi kynnt sér efni hennar, en kosið að hundsa hana vegna flokkræðishagsmuna. Lagasmiðir landsins virðast hafa kappkostað að sneiða hjá markmiðum Stjórnarskrárinnar um vald þjóðarinnar, lýðveldisins.

Spurningin er þá hvort nokkrum sé treystandi á Alþingi í dag , til að styðja við lýðræði þjóðarinnar. Forseti Íslands er klárlega ekki kosinn til þeirra valda sem Stjórnarskráin virðist veita honum, hann var kosinn á öðrum forsendum. Það hafa reyndar allir sem kosnir hafa verið af þjóðinni til starfa, verið kosnir á röngum forsendum.

Hvað er til ráða. Það er eins og Stjórnarskránni okkar hafi verið stolið, eða kannski er réttara að segja lýðræðinu okkar. Og það vissi enginn af því. Og allt í einu erum við undir hæl manna á borð við Davíð Oddsson í áratugi. Einræðisherra. Og aðrir valdsmenn keppast við að verða eins, ná eins miklum völdum og hann.

Áfram með þessar umræður.....

[Júlíus Björnsson, 3.2.2009 kl. 19:17]

Menn sem lesa hana með alþjóðlegu jafnaðarmannaskilningi [til borga og sveita] skilja hana kannski ekki. Menn sem lesa hana með stjórnarmállegum skilningi [Flokkforustan hefur forsjá hjarðarinnar á hverjum tíma eða við eru aðalinn] skilja hana kannski ekki. Gamla danskaka embættismanna kerfið (íhaldið) skildi hana kannski ekki, né alþjóðlegir kommúnistar.

Ég skildi hana þegar ég las fyrir nokkrum dögum, því ég var allin upp við skilning þeirra sem áttu nafnið Sjálfstæðisflokkur fyrst. Það eru menn sígildrar þjóðernis frjálshyggju.   Stétt með stétt.

Eins og þú sérð Sigurður þá eru hún á máli leikmanna eða þjóðarinnar sem er oft uppnefnd Lýðurinn af ný-aðlinum nú síðast í umræður samfélag.

[Óskar Arnórsson, 4.2.2009 kl. 15:48]

Þessi umræða þyrfti nú eiginlega að fá meiri umfjöllun því Íslendingar þekkja ekki sína eigin Stjórnarskrá. Þá meina ég almenna umfjöllun í fjölmiðlun, skólum og kenna öllu fólki gildi hennar og þýðingu.

Pólitíkusar margir hverjir held ég svei mér þá aðhafi aldrei lesið hana. Giska bara á hvernig hún er, eins auðskilin sem Stjórnarskráin er raunverulega. Það þarf enga lögfræðinga til að skilja hana.

Enn það er kennd "túlkun" á Stjórnarskránni í lögfræðideild Háskóla Íslands sem er alveg fáránlegt. Prófessorar og sérfræðingar, næstum allir sem ég hef heyrt í, eru sammála þessari "túlkun" sem er bara gerð hreinlega til að villa um fyrir fólki. 

Nema Sigurður Líndal. Hann túlkar ekkert, enn enn maður breytir ekki svona hættulegum hefðum sem hafa myndast af þessarri "túlkun" og þjóðin þurfti að fá ræilegan smell og kreppu kanski til að fá áhuga á sinni eigin Stjórnarskrá. 

[Júlíus Björnsson, 4.2.2009 kl. 21:26]

Arnór er þetta ekki grunnur sem öll þjóðinn vill í dag eins og forfeður vorir vildu 1947?

Það þarf ekkert að festa í sessi þingræði því við viljum lýðræði eða þjóðræði .

Löggjafarvald og Forsetavald. Framkvæmavöldum og Dómsvaldi sem af því leiðir. 

Hlustaðu á hroka ný-aðalins þegar þeir eru að túlka stjóðrnarskrána. Skilgreina lýðræði.

Hjá merkir það niðurlægandi merkingu á þjóðræði eða þjóðveldi.

[Lýð < Lauð <Laut  og Lút: Þeir ráða sem lúta. Lúðvík.]

[Óskar Arnórsson, 5.2.2009 kl. 00:20]

Fólk vill lýðræði aftur sem búið var að kippa úr sambandi. Valda- og peningagræðgi eru nátengd hroka. Það þarf að kippa þessum nú-aðli niður á jörðina svo þeir skilji hvað þeir eru búnir að gera almenningi og stórskaða þjóðina.

Það er bara gert með að ógilda öll lög sem brjóta í bága við Stjórnarskrá. Mér finnst að þer ættu að einbeita sér að því að láta ekki ráðherra vera inn í þinghúsinu.

Þeir eiga að vera í ráðuneytunum og geta komið einstaka sinnum með á þing þegar brýn nauðsyn krefur, enn alls ekki að vera þingmenn samtímis að vera ráðherrar.

Ég vona að nýja stjórnin taki á þessu máli með aðskilin völd. Það er ekki hægt að lifa við ráðherraeinræði.

Mér líst vel á nýju Ríkisstjórnina, sérstaklega forsætisráðherra, enn smeykur við Steingrím í hvalveiðimálum. Vona samt að hann geri nú enga dellu.

Kv,

[Guðni Karl Harðarson, 5.2.2009 kl. 00:35]

Júlíus? Ég er með sérstaka hugmynd. Gætir þú aðstoðað mig varðandi hvort hún gengi? Ég held að þessi hugmynd gengi mjög vel varðandi kosningar og útfærslu á baráttu í kosningum. Mér sýnist þú svo fróður um þessi mál.

Spurningin er: Hvað í kosningalögum mælir gegn hugmynd minni? Hvað er ekki hægt að nota? Hverju þyrfti ég að breyta í hugmyndinni?

Viltu senda mér netfang þitt? Til baka sendi ég ér hugmyndina til að fara yfir. Ég held að þessi hugmynd sé athyglisverð. 

Netfangið þitt er auðvitað trúnaðarmál hjá mér! Ég færi ekkert að segja neinum frá því!

mitt er:

[e-mail]

[Júlíus Björnsson, 5.2.2009 kl. 13:23]

Arnór ég er alveg sammála þjóðin ber að þekkja sína þjóðarstjórnarskrá.

Því hún er grunnur fyrir sígild almenn mannréttindi einstaklinga þjóðarinnar og þau lög og reglur sem gilda í sameiginlegum framkvæmdum þjóðareinstaklinganna sem og innbyrðissamskiptum fyrst og fremst.

Því skýrari,  einfaldari og færri sem þessar grunnreglur eru því meira, skiljanlegra, réttlátara og virkara er þjóðræði [lýðræði: þá um fleiri þjóðir er að ræða]  einstaklinga í verki [framkvæmd].

Stjórnmálamenn, stjórnmálafræðingar, lögfræðingar eru stéttir sem geta ekki í ríkjandi ólýðræðislegum hefðum verið hlutlausir hvað varðar túlkun hennar.

Eðlilegan grunn [Hliðstætt boðorðunum 10] á ekki að túlka heldur virða til þess að sætti ríki í grunni þjóðfélagsins eða umræðunnar.

Því stærri sem stjórnarskrá er því meiri eru völd stórabróður og því meira forræði, skrifræði og ráðstjórn á kostnað þjóðræðisins [lýðræðisins] það er frelsi einstaklinganna til orðs og æðis. 

Menn virða ekki það sem þeim er hulið og þeir þekkja ekki eða það sem skerðir völd þeirra og áhrif. 

[Júlíus Björnsson, 5.2.2009 kl. 13:24]

Guðni: [e-mail]

[Guðni Karl Harðarson, 6.2.2009 kl. 11:29]

Þakka þér fyrir Júlíus en ég er að fara yfir sérstaka hugmynd sem ég er með varðandi kosningar og framboð. Ég sendi þér póst um helgina.