Verðtryggingarbullið Íslenska.

Hjá öllum siðmenntuðum þjóðum eru lán verðtryggið. ESB enginn undantekning.  Halda því fram að einhver ábyrg lánastofnun muni fara að lána án verðtryggingar er vottur um mjög alvarlegan dómgreindarskort.  Í löndunum allstaðar í kringum okkur er verðtrygging innifalinn í föstum eða mánaðarlegum vöxtum. Vaxtaformúlan sem ákveður stig vaxtaprósentunnar er samkeppnisleyndarmál í flestum tilfellum.  

 

 

Veðlán. [höfuðstóll +lægri vextir]  Þegar veð er tekið sem trygging þá er það verðtrygging í sjálfum sér ef veðið lifir allan lánstíma.  Vextir ofan á því lágir þar sem áhætta er lítill.  Veð getur verið gull eða það sem kemur næst því: íbúðarhúsnæði  í Stórborg sem búið er í,  þar sem álitið er að verði alltaf stöðug eftirspurn.   

 

Almenn lán. [höfuðstóll + hærri vextir]  Lánað ef veð í því sem keypt er lifir ekki allan lánstímann kallast líka neyslulán. Yfirleit greidd upp innan árs. Í því tilfelli er oftast stuðst við CIP sem kallast neysluvísitala  og er sögð mælikvarði  á verð breytingar á neysluvöru. Vertrygging í stað veðs. Vextir fastir eða breytilegir í hærri kantinum vegna áhættunnar. Hér er nefnilega oftast ekki hægt að ganga að veðinu. T.d. Jólasteik greidd í mars.  

 

Verbólgubótaþátturinn í  íslenskri „verðtryggingu“ á veðlánum er óalþjóðlegt fyrirbrigði. Það eitt sér er nóg til að fella hann út.  Í raun er verið að hækka vexti á Íslandi á veðlánum umfram það sem tíðast hjá öðrum þjóðum.  Í öðru lagi virkar hann þannig að gengissveiflur hellast mánaðarlega af fullum þunga á íbúðarveðlán,  með annars ásættanlegum vöxtum,  sem aukavextir og greiðast undir heitinu verð[bólgu]bætur.  M.ö.o. Íslensk heimili eru látin borga niður verðbólguna öðrum fremur. Kjölfestan er orðin veltirinn.  

 

Þetta er ekki spurning um að fella niður verðtryggingu,  heldur að taka upp svipar reglur og siði sem gilda hjá alþjóðabankastofnum.  Sér í lagi um að skilja milli vaxtarkröfu af veðlánum íbúðarhúsnæðis og vaxtarkröfunni sem er á áhættulánum hreinna neyslulána.  

 

Íbúðarvísitala sem ég hef áður skrifað um er sú sem skilar sömu ávöxtunarkröfu þegar upp er staðið en veldur ekki svona hryllilegum sveiflum á íbúðarveðlánum á afborgunar tímabilinu.  Verðbólgubæturnar eru „skamm-tímasjónarmiðs“ kostur fyrir lánastofnunina í því að flestir greiða afborganir mánaðarlega og eykst þá innflæði lausfjár í samræmi við að lágir fastir vextir reiknast út frá uppreiknuðum höfuðstól þó fasteignaverð hafi ekki ennþá hækkað eða lækkað. Þar sem verðhjöðnun á verði neysluvöru er eðlilega sjaldgæf veldur þetta þenslu: kaupmáttur minnkar [við erum nýbúinn af borga af hærra fasteignaláni]  og við látum atvinnurekanda svo borga mismuninn: Launahækkun. Sem síðan veldur hækkun á innlendri framreiðslu.  

 

Af hverju útlendingar hafa ekki tekið upp slíkar verbólgubætur er einfalt: þeir stíga í vitið hvað þetta varðar þeirra ráðstjórn stefnir að stöðugleika til handa heimilunum sem eiga að verpa gulleggjum framtíðarinnar.   Verðtrygging er í lagi.   Verðbóta[bólgu]þátturinn  er til skammar.