Hryðjuverkaárás á efnahag heimilanna.

Spegilinn er athygli verður í kvöld 7. janúar 2009. Sér í lagi mat Torben Friðrikssonar, [fyrrverandi] ríkisbókaraá verðtryggingu húsnæðismála. Mat sem byggir á faglegri reynslu.

Ekki af kynslóð Bjarna Ármannssonar, sem að mínu mati skorti uppeldi hjá hefðbundnum ábyrgum bankastjóra. Samt sem áður er Glitnisbankastjórinn fyrrverandi fremstur jafningja síns tíma og skákar öllum stjórnmálamönnum, hvað varðar þekkingu á fjármálum almennt. Margir í ríkisstjórn hefðu löngu átt að vera búir að viðurkenna vanhæfi sitt : menntunarskort og reynsluleysi, af efnahagsmálum almennt.

Ég vil benda á að Íbúðalánasjóður um húsbréf með verðbólgubótatryggingu neyslulána að viðbættum okur raunvöxtum allt að 8%. Er sjóður sem fjármagnar sig sjálfur, ef hann helgar sig að lánum til heimilisins, vegna kaupa á íbúð til íveru.  Það er eftir nokkurra ára starfsemi getur hann fjármagnað aukinn fjölda íbúða ef fólksfjölgun, er innan eðlilegra marka.

Innlán sparifjáreiganda er sjóður sem má fjármagna með útlánaþörf [græðgifíkla eða] eðlilegri lánsþörf heimilanna í annað en fasteignina.    Allt er þetta byggt á hefðbundinni ábyrgri lánastarfsemi.

Heimilið er friðhelgur markaður en ekki leiksoppur erlendra auðhringa [t.d. ESB fjárfesta].

Hlutverk stjórnvalda 98% þjóðarinnar er að standa vörð um að "óprúttnir" aðilar komist ekki í körfuna.  

Torben talar um húsnæðisvístölu þá ég hefi  talað um, á sömu forsemdum, íbúðavísitölu.  Það er minni sjóður, sem er ekki handa áhættuaðilum [húsbyggjendum með endursölu íbúðarhúsnæðis í huga] heldur eingöngu handa þeim, sem kemur til með að lifa í viðkomandi húsnæði.

Þingmenn sem vilja ekki vera kallaðir heimskir eða siðspilltir, gætu sannað það með að breyta þessu innan 14 sólarhringa. Annars skora ég á þá frændur mína að langfeðgatali um 98% þjóðarinnar að kjósa engan lista sem skipar hryðjuverkamanni efnahags heimilanna, í næstu kosningum. 

Við erum búinn að fá nóg af 20 ára ESS regluverkinu, sem þjónar fyrst og fremst ESB- beauroKrötum með sínum auðhringum [fjárfestum] og græðgi tálsýn þeirra Íslensku. Ísland er mikið meira, en stjórnmálaspekúlantar og hagfræðingar. Ísland er dverg efnahagsríki af lifandi fólki sem vill fá sinn skerf að nettó þjóðarframleiðslu. Um 500.000 kr. á sérhvern Íslending á mánuði. Þetta er hrein viðbót við úrborguð lúsarlaun flestra. Þótt  stjórnvöld hampi látekjuframleiðslu, og bundið fé í auðlindum leyfi miklu meiri nettó þjóðarframleiðslu. 

Fasteignaskattar

Ef fasteignamat fylgir lækkandi fasteignaverði þá hækka fasteignaskattar ekki. Hinsvegar er um talsverða hækkun að ræða, ef fasteignamat fylgir ójafnaðar reglum Kjaradóms: jöfnustu embættismanna ríkisins.

 Fasteignamat á að fylgja verðtryggðu raunverði fasteignar,  það er því verði sem  síðast kaupandi greiddi með raunverulegum fjármunum fyrir viðkomandi fasteign.

Svokallað markaðsverð á gervigróðatímabilinu veldur bólu sem springur á þeim sem síst eiga það skilið.  

Ef þetta er ekki tíminn til að leiðrétta misgjörðir vegna fávisku og græðgi, þeirra jafnari, þá munu sumir greinilega aldrei læra neitt og væru betur geymdir á atvinnuleysisbótum.

Rætt um fjárhagsáætlun fram á nótt

Verðtryggingarbullið Íslenska.

Hjá öllum siðmenntuðum þjóðum eru lán verðtryggið. ESB enginn undantekning.  Halda því fram að einhver ábyrg lánastofnun muni fara að lána án verðtryggingar er vottur um mjög alvarlegan dómgreindarskort.  Í löndunum allstaðar í kringum okkur er verðtrygging innifalinn í föstum eða mánaðarlegum vöxtum. Vaxtaformúlan sem ákveður stig vaxtaprósentunnar er samkeppnisleyndarmál í flestum tilfellum.  

 

 

Veðlán. [höfuðstóll +lægri vextir]  Þegar veð er tekið sem trygging þá er það verðtrygging í sjálfum sér ef veðið lifir allan lánstíma.  Vextir ofan á því lágir þar sem áhætta er lítill.  Veð getur verið gull eða það sem kemur næst því: íbúðarhúsnæði  í Stórborg sem búið er í,  þar sem álitið er að verði alltaf stöðug eftirspurn.   

 

Almenn lán. [höfuðstóll + hærri vextir]  Lánað ef veð í því sem keypt er lifir ekki allan lánstímann kallast líka neyslulán. Yfirleit greidd upp innan árs. Í því tilfelli er oftast stuðst við CIP sem kallast neysluvísitala  og er sögð mælikvarði  á verð breytingar á neysluvöru. Vertrygging í stað veðs. Vextir fastir eða breytilegir í hærri kantinum vegna áhættunnar. Hér er nefnilega oftast ekki hægt að ganga að veðinu. T.d. Jólasteik greidd í mars.  

 

Verbólgubótaþátturinn í  íslenskri „verðtryggingu“ á veðlánum er óalþjóðlegt fyrirbrigði. Það eitt sér er nóg til að fella hann út.  Í raun er verið að hækka vexti á Íslandi á veðlánum umfram það sem tíðast hjá öðrum þjóðum.  Í öðru lagi virkar hann þannig að gengissveiflur hellast mánaðarlega af fullum þunga á íbúðarveðlán,  með annars ásættanlegum vöxtum,  sem aukavextir og greiðast undir heitinu verð[bólgu]bætur.  M.ö.o. Íslensk heimili eru látin borga niður verðbólguna öðrum fremur. Kjölfestan er orðin veltirinn.  

 

Þetta er ekki spurning um að fella niður verðtryggingu,  heldur að taka upp svipar reglur og siði sem gilda hjá alþjóðabankastofnum.  Sér í lagi um að skilja milli vaxtarkröfu af veðlánum íbúðarhúsnæðis og vaxtarkröfunni sem er á áhættulánum hreinna neyslulána.  

 

Íbúðarvísitala sem ég hef áður skrifað um er sú sem skilar sömu ávöxtunarkröfu þegar upp er staðið en veldur ekki svona hryllilegum sveiflum á íbúðarveðlánum á afborgunar tímabilinu.  Verðbólgubæturnar eru „skamm-tímasjónarmiðs“ kostur fyrir lánastofnunina í því að flestir greiða afborganir mánaðarlega og eykst þá innflæði lausfjár í samræmi við að lágir fastir vextir reiknast út frá uppreiknuðum höfuðstól þó fasteignaverð hafi ekki ennþá hækkað eða lækkað. Þar sem verðhjöðnun á verði neysluvöru er eðlilega sjaldgæf veldur þetta þenslu: kaupmáttur minnkar [við erum nýbúinn af borga af hærra fasteignaláni]  og við látum atvinnurekanda svo borga mismuninn: Launahækkun. Sem síðan veldur hækkun á innlendri framreiðslu.  

 

Af hverju útlendingar hafa ekki tekið upp slíkar verbólgubætur er einfalt: þeir stíga í vitið hvað þetta varðar þeirra ráðstjórn stefnir að stöðugleika til handa heimilunum sem eiga að verpa gulleggjum framtíðarinnar.   Verðtrygging er í lagi.   Verðbóta[bólgu]þátturinn  er til skammar.

Eftirspurnin minnkar

Lögmál heilbrigðs markaðar: eftirspurnin minnkar fasteignverðið lækkar. Undantekingin er ef eigandinn hefur efni á að halda eigninni, þangað til eftirspurnin hækkar aftur. Hver er  raunverulegur eigandi ef eign er veðsett meir en 66%, 80%, 100%. Hver á greiða kostnað af að halda uppi fasteignaverðinu. Afhverju lækka þessir Nýju bankar ekki vextina til að auka eftirspurnina og tryggja verð eignarinnar?   Hvaða ismi er hér á ferðinni. Hvar er hin vestræni verðtryggingarhugsunarháttur?

Kaupsamningum fækkaði um 49%

Innlánsvextir

Hér á landi eru það útlánsvextir sem hvíla þyngst á mönnum.  Og skilningur landans á innlánsvöxtum því lítill.  Ein mælikvarði á góða lánastofnun er að bera saman innlánsvexti  og heildarinnlán.  Fari saman lágir innlánsvextir og mikil heildarinnlán [miða við heildarinnlán annarra lánastofnanna]  þýðir það mikið traust á viðkomandi lánastofnun.  Oftar en ekki lægri útlánsvexti og meiri útlán. Eitt af aðalverkefnum Seðlabanka Englands er að halda almennu innlánsvöxtum sem lægstum því þá er stöðugleikinn mestur.

 2% innlánsvextir þá verðbólgutryggingarvextirnir er undanskyldir er það hámark sem almenningur getur reitt sig á. Raunvextir umfram það hafa aldrei gengið eftir.   

 T.d. eru innlánsvextir nú á almennum innlánsreikningum [innistæða bundin í 1 ár]í Englandi um 6,0%. Verðbólga um 4,5 %. Raunvextirnir hér eru því af 100 pundum (106/104,5 – 1)%= 1,44%  eða vísbending um mikinn stöðugleika. 

 Vörum okkar á því að þegar laun hækka um 7% [100 hækkar í 107] þá heyrist oft að Bankar hafi bara hækkað vextir sína um 2%.  Þetta kalla ég siðspillingu og ósanngjarnan samanburð. Því ef vextir bankans voru fyrir hækkun 6% og verða 8% þá er samsvarandi hlutfallshækkun (8/6  - 1)% =33,3% hækkun sumir segja okur. 

Reiknum nú í enska tilfellinu það sem Íslendingar kalla oft 2% hækkun vaxta.  (108/104,5-1)% =3,35 %  almennir raunvextir alveg út úr kortinu sem fljótt kollvarpa öllum fjármálaveldum.  Hér er verið að lofa innleggjendum (3,35/1,44 - 1)%= 232,63 % hærri raunávöxtum.  

 

Dollar strax!

 

Til fróðleiks: Íbúða veðlán til 30 ára fyrstu kaup: Citybank í Washburn Wisconsin Fastir vextir um 6%. Engin verðtrygging þar sem veðið er er tryggingin. Hærri lánshluttfall hefur tilheigingu til að lækka vexti:magnafsláttur.

Segjum dollar væri gjaldmiðill á Íslandi. Uppgangur á mörkuðum innflutningstekjur í dollurum aukast og útfluttnings tekjur í dollurum aukast. Afborgaranir af ibúðaláninu óbreyttar.

Nú niðursveifla innfluttningstekjur í dollurum minnka og útfluttningstekjur minnka. Afborganir af íbúðaláninu óbreyttar.

Margir fræðingar hafa geinilega þörf á því að fara aftur í barnaskóla.

Heimilið er friðhelgur markaður.

Dollar strax.

Stærsta markaðsvæðið. Mesta valið. Minnsta áhættan.

 Meira Frelsi: köllum við það á markaði.

Inflation Index

"Inflation Index“ eða Neysluverðvísitala: vísitala til verðtryggingar íbúðaverðs heimilanna.  Er séríslensk  kolóréttlát [ólögmæt?] viðmiðun á veði íbúðafermetra.  Aðal aflvaki hennar það er gengisskráningin: verð á innflutning til neyslu og  efniskostnaði til nýbygginga, sem fer alltaf vaxandi meðan mannfólkinu fjölgar hér á jörðinni , svo hefur það verið hingað til [verðbólgu hvetjandi]. 

Ef hefði verið búið að taka upp vísitölu íbúðarfermetra,  sem tæki  mið af meðaltalsverði  á íbúðamarkaði  Íslands á löngu tímabil svo sem 36 mánuðum þá myndu eignir heimilanna ekki rýna núna og greiðslugeta heimilanna til að greiða upp lán er byggja á öðrum markaðsforsemdum væri betri. 

 Núverandi vísitala þjónar fyrst og fremst hagsmunum braskara og illa rekinna lánastofnanna [í augum íbúðareiganda?].   Notkun hennar ógnar öruggi heimilanna og þjónar ekki hagsmunum fjöldans og hefur því ekkert með frjálsan markað að gera.   Almenn fáfræði lituð af ranghugmyndum styrkir það álit að heimilin í landinu hafa um langan tíma verið höfð af ginningarfíflum af þeim sem sitja hinum megin við borðið [lánadrottnum, meðvitað eða ekki af stjórnvöldum] .  Ekki vil ek ætla „Húsbréfa“ Jóhanna hafi  skilið þetta frekar en stjórnmálamenn almennt.  Ef svo er þá er við þá að sakast sem telja fólki trúi um að núverandi vísitala sé trygging á veði íbúðarinnar sem um ræðir. Þetta er trygging oftar en ekki  á mikið meira veði en um var samið í upphafi; um það geta allir vitnað. Þeir hinsvegar sem núna vita betur frýja sig ekki lengur ábyrgð. 

Íbúðir heimilanna eiga  að vera friðhelgur markaður.

Hver lagði þennan grunn til ? Í þágu hverra?  Á hvaða forsendum? 

Sá sem ekki viðheldur eign sinni er óverður eignarinnar og ætti að skilyrða eðlilegt viðhald í lánssamningi.  Í því undantekninga tilfelli  þegar  íbúð fer á uppboð ætti þáverandi veðhafi að fá trassaskapinn tekin með í reikninginn.  Einnig ættu regluleg úttekt  tryggingarfélaga í samvinnu við veðhafa að duga til að tryggja eðlilegt viðhald.  Um aðra fasteignamarkaði mættu gilda aðrar viðmiðanir svo sem hjá leigusölum og þeim sem hugsa í eiginfé og gleyma skuldum.

Allt byggist þetta á trausti

þessar áætlanir virðast allar byggjast á trausti þess að alþjóðabankerfið fái trú á hinu "nýja" Íslenska: sem byggir á íslenskri krónu. Alþjóðabankakerfið næstu áratugina mun ekki treysta gjaldmiðli sem stendur ekki undir kostnaði. það mun treysta raunverulegum eignum: gulli og öðurum náttúru auðlyndum. Brennt barn forðast eldinn. Uppsögn ESB og upptaka dalsins treystir tryggingar Íslands, það er auðlindirnar, þá upp er staðið. Þetta vita þeir sem fylgjast með alþjóða baráttunni um auðlindir: aflvakan sem er grunnur annara frjálsra markaða.  Huglægir markaðir byggjast og nærast á þeim raunverlegu: svo sem við þurfum að borða til að hugsa. Fasteigna verð allra fasteigna ekki bara íbúðahúsnæðis á að hríðfalla af því að áhvílandi veðlán eru verðbólgubundin. Um 15 þúsund manna atvinnuleysidraugur er ómumflýjanlegur svo og um 20% prósenta almenn launaskerðing og rekstrartekjuskerðing fyrirtækja vegna verðbólgu. Það verður ekki bæði sleppt og haldið. Hvað ef krónan stígur ekki [tiltrúin vex ekki: áhættumatið] og ástandið fer versnandi í heimalöndum erlendu verkamannanna? Lánsfé er alltaf til staðar ef það er áhættunarvirði. Dalinn strax.   

Hið fullkomna fárviðri

Verðtrygging miðað við Íbúðahúsfermetra

Vísitala til verðtryggingar á íbúðarhúsnæði heimilinna sem tekur mið af meðalverði markaðverðs á fermetra íbúðaverðs t.d. á síðustu 5-15 árum tryggir heimilið að veðið vex ekki. Og tryggir eiganda bréfsins um upphafega ávöxunarkröfu: Afföll við kaup og vexti á gjaldögum. Þá og því aðeins að hann endurselji ekki bréfið með afföllum allan tímann. Nánari dæmi á bloggsíðu minni flokkur íbúðarvísitala. 

Skipta um vístölu er lausnin sem gefur heimilum tilfinningu fyrir því að það saxist á.

M.ö.o. Lífeyrissjóðir tapa ekki upphaflegu ávöxtunarkröfunni ef þeir braska ekki með heimilin. Calculus I og II Endanleg stæðfræði, eru meðal námaskeiða sem ég tók þátt í.  9.0 stærðfræði Eðlisfræðibraut MT 1982.  

Lausn sem mismunar engum sem stendur við sitt. Kostar sama sem ekkert.  Og vextir geta haldist fastir allan lánstíman því veðið nægir alltaf fyrir því sem er ógreitt.

Verðtryggingin verði fryst

Markaðsverð Íbúðafermetra hefði verið betri grunnur

Markaðsverð íbúðafermetra heimilanna hefði verið betri grunnur. En vísitala neysluverðs til verðtrygginga sem tekur mið af nýbyggingarkostnaði. Það er lýtur duttlunungum neyslumarkaða bæði innanlands sem utan.  Heimilin eiga að vera friðhelgur markaður.  Enda ekki hagfræðingur til staðar á þeim öllum. Veðið á ekki að vaxa í þágu lánadrottna.

Greiðslujöfnun líklegt til að þyngja greiðslubyrði síðar